Shisha, inayojulikana pia kama hookah, waterpipe au narghile, ni aina ya tumbaku inayovutwa kupitia bomba lenye maji. Kwa miaka ya karibuni, matumizi ya shisha yameongezeka sana, hasa miongoni mwa vijana na wanawake kwa sababu ya ladha yake tamu, harufu ya kuvutia, na mitazamo ya kijamii kuwa ni salama kuliko sigara. Hata hivyo, tafiti nyingi zimebainisha kuwa kuvuta shisha ni hatari kwa afya – na kwa mwanamke, madhara yake ni ya kipekee na ya kutisha.
Shisha ni Nini?
Shisha ni mchanganyiko wa tumbaku, molasi (asali ya bandia), ladha na wakati mwingine nikotini inayowekwa kwenye chombo maalum na kuvutwa kwa njia ya bomba baada ya kuvukizwa na mkaa.
Madhara ya Shisha kwa Mwanamke
1. Kuongezeka kwa Hatari ya Saratani ya Matiti na Shingo ya Kizazi
Wanawake wanaovuta shisha wako kwenye hatari kubwa ya kupata saratani ya matiti, shingo ya kizazi na mapafu kwa sababu ya kemikali nyingi za sumu zinazosambazwa mwilini kupitia uvutaji.
2. Kuathiri Mfumo wa Uzazi
Shisha inaweza kuharibu mfumo wa uzazi wa mwanamke kwa kusababisha matatizo ya homoni, kutokuwa na hedhi ya kawaida, kushindwa kupata mimba na hata kuharibika kwa mimba.
3. Kuweka Kizazi Hatarini Wakati wa Ujauzito
Kuvuta shisha wakati wa ujauzito huongeza uwezekano wa:
Kuzaa mtoto njiti
Mtoto kuzaliwa na uzito mdogo
Kasoro za ukuaji wa ubongo na mapafu ya mtoto
Kuongezeka kwa hatari ya mtoto kufariki kabla au baada ya kuzaliwa
4. Mabadiliko ya Ngozi na Uzee wa Mapema
Kemikali katika shisha huharibu seli za ngozi, kusababisha mikunjo ya mapema, ngozi kuwa kavu, na kuonekana mzee kabla ya wakati.
5. Kuweka Afya ya Mdomo na Meno Hatarini
Wanawake wanaovuta shisha huathiriwa na:
Harufu mbaya ya mdomo
Meno kubadilika rangi
Kuvimba kwa fizi
Hatari ya saratani ya mdomo
6. Kuharibu Mapafu na Kusababisha Magonjwa ya Mfumo wa Upumuaji
Uvutaji wa shisha unaharibu mapafu na unaweza kusababisha:
Pumu
Bronchitis sugu
Kikohozi kisichoisha
Kupumua kwa shida
7. Athari kwa Uzito na Umbo la Mwili
Ingawa haionekani moja kwa moja, baadhi ya kemikali katika shisha huweza kuathiri kasi ya mwili kuchoma mafuta, hivyo kuathiri uzito na afya ya mwili wa mwanamke.
8. Kupunguza Libido (Hamu ya Tendo la Ndoa)
Shisha hupunguza mzunguko wa damu katika viungo nyeti, hali inayoweza kupunguza hamu ya tendo la ndoa kwa mwanamke na kuathiri uhusiano wa kimapenzi.
9. Kuharibu Mfumo wa Neva
Baadhi ya kemikali hatari kama vile kaboni monoksaidi huathiri mishipa ya fahamu na inaweza kusababisha kizunguzungu, kichwa kuuma, au hata kupoteza fahamu kwa ghafla.
10. Kuwaathiri Watoto na Wengine
Wanawake wanaovuta shisha wanaweza kuwaweka watoto wao na watu waliowazunguka kwenye hatari ya kuvuta moshi usio wa moja kwa moja (second-hand smoke), unaodhuru hata zaidi kwa watoto wachanga.
Kwa Nini Wanawake Huko Kwenye Hatari Zaidi?
Mwili wa mwanamke hushughulikia kemikali kwa njia tofauti na wanaume, hivyo hata kiwango kidogo cha nikotini au sumu nyingine huweza kuwa na athari kubwa zaidi.
Wanawake wengi wanaovuta shisha hufanya hivyo kwa muktadha wa kijamii – mara nyingi bila kujua kama wamezidisha kiwango.
Kuathirika kiakili na kimwili, hasa wakati wa hedhi au ujauzito, kunawafanya wanawake kuwa na hatari kubwa zaidi ya madhara ya shisha.
Maswali Yaulizwayo Mara kwa Mara (FAQs)
**Je, kuvuta shisha mara moja kwa wiki ni hatari?**
Ndiyo. Hata kuvuta mara moja kwa wiki kunaweza kusababisha madhara makubwa kwa afya kwa sababu kiwango cha sumu kinachopatikana kwenye shisha ni kikubwa kuliko kile cha sigara moja.
**Ni kweli kwamba shisha ni salama zaidi kuliko sigara?**
Hapana. Tafiti zinaonyesha kuwa kuvuta shisha kwa saa moja kunaweza kuwa hatari mara 100 zaidi kuliko kuvuta sigara moja.
**Je, mwanamke mjamzito akivuta shisha kuna madhara?**
Ndiyo. Kuna uwezekano mkubwa wa mtoto kuzaliwa na matatizo ya kiafya, mimba kuharibika, au mtoto kufariki ghafla.
**Je, shisha haina nikotini?**
Shisha nyingi zina nikotini, na hata zile zisizodai kuwa na nikotini bado hubeba kemikali hatari kwa afya.
**Je, kuna njia salama ya kuvuta shisha?**
Hapana. Hakuna kiwango salama cha matumizi ya shisha – kuvuta ni hatari kwa afya kwa njia yoyote ile.
**Je, wanawake wanaathirika zaidi na shisha kuliko wanaume?**
Ndiyo. Miili ya wanawake huhitaji muda mrefu kusafisha sumu, hivyo huathirika zaidi.
**Je, shisha inaweza kusababisha kansa?**
Ndiyo. Kemikali za shisha zinaweza kusababisha saratani ya mapafu, mdomo, matiti na kizazi.
**Ni dalili gani zinaweza kuashiria madhara ya shisha kwa mwanamke?**
Kukohoa kila mara, maumivu ya kifua, hedhi isiyo ya kawaida, kukosa hamu ya tendo la ndoa, au matatizo ya uzazi.
**Je, shisha inaweza kusababisha mtu kuwa mgumba?**
Ndiyo. Inaweza kuathiri uwezo wa kupata mimba kwa kuharibu homoni na mayai ya uzazi.
**Je, kuvuta shisha huathiri uzuri wa ngozi?**
Ndiyo. Inaharibu seli za ngozi, kusababisha mikunjo ya mapema, na ngozi kufifia mng’ao wake.
**Je, kuvuta shisha kunaongeza msongo wa mawazo?**
Ndiyo. Baadhi ya kemikali zake huathiri ubongo na mfumo wa neva, na kuongeza hatari ya msongo wa mawazo.
**Mwanamke anawezaje kuacha kuvuta shisha?**
Kwa kujiunga na vikundi vya msaada, ushauri wa kitaalamu wa kisaikolojia, na kubadili mtindo wa maisha.
**Je, kuna tiba ya madhara ya shisha kwa mwanamke?**
Baadhi ya madhara yanaweza kudhibitiwa kwa matibabu ya mapema, lakini mengine hayawezi kutibika kabisa. Kinga ni bora kuliko tiba.
**Kuvuta shisha kwa siri kuna madhara pia?**
Ndiyo. Mwili haubagui kama unavuta hadharani au kwa siri – sumu inaingia mwilini na kuleta madhara sawa.
**Shisha inaweza kuathiri mapenzi kati ya wapenzi?**
Ndiyo. Inaweza kupunguza hamu ya tendo la ndoa na kuleta matatizo ya kihisia.
**Ni umri gani wanawake huathirika zaidi na shisha?**
Wanawake wa rika zote huathirika, lakini wasichana wadogo huathirika haraka zaidi kutokana na miili yao isiyo imara.
**Je, moshi wa shisha huweza kuharibu macho?**
Ndiyo. Moshi unaathiri macho, unaweza kusababisha kuwashwa, macho mekundu au macho kupoteza uwezo wa kuona vizuri.
**Mwanamke akiacha kuvuta shisha, atapona madhara yote?**
Baadhi ya madhara yanaweza kurekebika, hasa ngozi, mapafu na hedhi, lakini mengine kama ugumba au saratani hayarudi kama yalivyokuwa.
**Je, ni kweli baadhi ya shisha hazina madhara?**
Hapana. Hakuna shisha isiyo na madhara. Hata zile zisizo na nikotini bado hubeba kemikali hatari.
**Je, kuna njia mbadala salama ya kujiburudisha badala ya shisha?**
Ndiyo. Mazoezi ya mwili, kusikiliza muziki, kusoma vitabu, au kushiriki kwenye michezo ni njia bora na salama.
