Uvimbe wa tezi (matezi) ni hali ya kawaida inayoweza kuwa ishara ya magonjwa mbalimbali, ikiwemo maambukizi ya virusi, bakteria, au hata saratani. Mojawapo ya maswali yanayoulizwa sana ni ikiwa uvimbe wa tezi unaweza kuwa dalili ya maambukizi ya virusi vya UKIMWI (HIV).
Uvimbe wa Tezi (Matezi) ni Nini?
Tezi ni sehemu ya mfumo wa kinga ya mwili (lymphatic system) ambazo husaidia kupambana na maambukizi. Zipo sehemu mbalimbali za mwili, hasa chini ya taya (shingoni), kwapani, chini ya masikio, na katika kinena. Zinaweza kuvimba endapo kuna:
Maambukizi ya bakteria au virusi
Magonjwa ya mfumo wa kinga
Saratani
Maambukizi ya HIV
Je, Uvimbe wa Tezi ni Dalili ya UKIMWI?
Ndiyo, uvimbe wa tezi ni mojawapo ya dalili za awali za maambukizi ya virusi vya UKIMWI, hasa katika hatua ya awali ya maambukizi (acute HIV infection).
Virusi vya HIV vinapovamia mwili kwa mara ya kwanza, husababisha dalili zinazofanana na mafua makali au homa ya kawaida, na uvimbe wa tezi huwa miongoni mwa dalili hizo. Kwa kawaida, tezi huvimba kwenye:
Shingo
Kwapani
Sehemu za kinena
Dalili za Awali za Maambukizi ya HIV (UKIMWI)
Watu wengi hawajitambui kuwa wameambukizwa kwa sababu dalili za awali za HIV huweza kupuuzwa. Baadhi ya dalili hizo ni:
Uvimbe wa tezi (matezi) zisizo na maumivu
Homa
Uchovu wa mwili
Maumivu ya misuli na viungo
Kutokwa na jasho jingi usiku
Maumivu ya koo
Upele mwilini
Kupungua uzito bila sababu
Tofauti Kati ya Uvimbe wa Tezi wa HIV na Uvimbe wa Tezi wa Maambukizi Mengine
| Kigezo | HIV | Maambukizi ya kawaida |
|---|---|---|
| Maeneo ya tezi zilizoathiriwa | Mara nyingi ni sehemu nyingi | Kwa kawaida sehemu moja tu |
| Maumivu | Tezi huvimba bila maumivu | Huambatana na maumivu |
| Muda wa uvimbe | Uvimbe hudumu kwa wiki kadhaa au miezi | Hupungua baada ya siku chache |
| Dalili zingine | Nyingi na zenye mchanganyiko | Mara nyingi huchangiwa na mafua au bakteria tu |
Ni Lini Unapaswa Kupima HIV?
Unashauriwa kupima HIV endapo:
Umevimbishwa tezi bila sababu ya moja kwa moja
Umeshiriki ngono isiyo salama
Umepata jeraha kwa kutumia vifaa vya hospitali visivyotakaswa vizuri
Unaishi na mtu mwenye maambukizi au umejua mwenzi wako ameambukizwa
