Homa ya ini ni ugonjwa hatari unaoathiri ini na kusababisha madhara makubwa kwa afya ya binadamu. Katika hospitali ya Taifa ya Muhimbili – mojawapo ya vituo vya rufaa vya juu kabisa nchini Tanzania – huduma za uchunguzi na matibabu ya homa ya ini hutolewa kwa kiwango cha juu. Katika makala hii, tutaeleza kwa kina kuhusu tiba ya homa ya ini katika hospitali ya Muhimbili, aina za homa ya ini, na hatua zinazochukuliwa kwa wagonjwa.
Aina za Homa ya Ini (Hepatitis)
Kabla ya kuzungumzia tiba, ni muhimu kuelewa kuwa homa ya ini ina aina mbalimbali, nazo ni:
Hepatitis A
Hepatitis B
Hepatitis C
Hepatitis D
Hepatitis E
Kila aina ina chanzo, njia ya maambukizi, na njia tofauti ya matibabu.
Huduma Muhimu Muhimbili kwa Wagonjwa wa Homa ya Ini
Muhimbili hutoa huduma bora kwa wagonjwa wa homa ya ini kupitia:
1. Uchunguzi wa kina wa vipimo
Muhimbili ina vifaa vya kisasa vya maabara vinavyosaidia kugundua aina ya virusi vya homa ya ini kwa haraka na kwa usahihi. Vipimo vinavyotumika ni pamoja na:
Viral load test
Liver function tests (LFTs)
Serology test
Ultrasound ya ini
2. Matibabu kwa kutumia dawa maalum
Homa ya ini hasa aina B na C hutibiwa kwa kutumia dawa kama:
Tenofovir
Entecavir
Interferon (kwa baadhi ya aina ya Hepatitis C)
DAA (Direct Acting Antivirals) kwa hepatitis C
3. Ufuatiliaji wa karibu na madaktari bingwa
Muhimbili ina madaktari wa magonjwa ya ini wanaofuatilia hali ya mgonjwa kila hatua. Wagonjwa hupangiwa ratiba za kliniki mara kwa mara kwa uchunguzi wa maendeleo ya matibabu.
4. Huduma za ushauri na lishe
Kwa sababu homa ya ini huathiri mfumo wa mmeng’enyo wa chakula, wagonjwa hupewa ushauri wa lishe bora ili kusaidia ini kufanyakazi vizuri.
5. Huduma kwa wagonjwa waliokomaa (cirrhosis na kansa ya ini)
Kwa wagonjwa wa homa ya ini waliochelewa kupata matibabu, Muhimbili hutoa huduma za kibingwa kwa wale wenye cirrhosis au hepatocellular carcinoma (kansa ya ini). Wagonjwa hawa hupatiwa tiba maalum au hata kufikiriwa kwa upandikizaji wa ini (transplant) kwa baadhi ya kesi.
Ushauri wa Jumla kwa Wagonjwa wa Homa ya Ini
Fanya vipimo mapema ukiwa na dalili.
Fuata maelekezo ya daktari bila kuruka dozi.
Jiepushe na matumizi ya pombe.
Kula vyakula vyenye virutubisho muhimu.
Pata chanjo ya homa ya ini hasa aina B kama kinga.
MASWALI YANAYOULIZWA MARA KWA MARA (FAQs)
Homa ya ini ni ugonjwa wa aina gani?
Homa ya ini ni ugonjwa unaoshambulia ini kwa sababu ya virusi, dawa, sumu au magonjwa ya kinga ya mwili.
Je, homa ya ini inaweza kutibika?
Ndiyo, hasa kama imetambulika mapema. Aina A na E hupona zenyewe, lakini aina B na C zinahitaji tiba ya dawa maalum.
Homa ya ini inaambukizwa vipi?
Inaambukizwa kupitia damu, ngono, chakula kichafu, maji yasiyo safi, au kuzaa bila tahadhari.
Je, kuna chanjo ya kuzuia homa ya ini?
Ndiyo, hasa kwa Hepatitis B. Chanjo hiyo inapatikana katika vituo vya afya vingi nchini Tanzania.
Je, Muhimbili inatoa chanjo ya Hepatitis B?
Ndiyo, hospitali ya Muhimbili hutoa chanjo ya Hepatitis B kwa watu wazima na watoto.
Je, tiba ya homa ya ini inapatikana bure Muhimbili?
Kwa baadhi ya dawa na huduma, mgonjwa hulipia gharama nafuu au kwa bima ya afya kama NHIF.
Je, wagonjwa wa Hepatitis B wanaweza kuishi maisha marefu?
Ndiyo, iwapo watagunduliwa mapema na kuanza matibabu ya kudhibiti virusi.
Vipimo vya homa ya ini vinachukua muda gani?
Matokeo yanaweza kutoka ndani ya siku moja hadi mbili kutegemea aina ya kipimo.
Je, Hepatitis B huambukizwa kwa kushikana mikono?
Hapana, huambukizwa kwa njia ya damu au majimaji ya mwili kama shahawa au damu ya hedhi.
Wagonjwa wa Hepatitis wanapaswa kuepuka nini?
Pombe, vyakula vyenye mafuta mengi, na dawa zisizoagizwa na daktari.
Je, Hepatitis B inaweza kuathiri mimba?
Ndiyo, lakini mama mjamzito akitibiwa mapema, hatari ya kumuambukiza mtoto hupungua.
Watoto wanaweza kupata Hepatitis B?
Ndiyo, hasa kama hawajachanjwa au wamezaliwa na mama mwenye virusi.
Je, tiba ya Hepatitis C ipo Muhimbili?
Ndiyo, Muhimbili hutoa tiba ya kisasa ya Hepatitis C ikiwemo DAA (Direct Acting Antivirals).
Je, homa ya ini inaweza kupelekea kansa?
Ndiyo, hasa ikiwa haitatibiwa mapema inaweza kupelekea saratani ya ini.
Ni lishe gani nzuri kwa mgonjwa wa homa ya ini?
Lishe yenye protini bora, matunda, mboga mbichi, na kuepuka vyakula vya mafuta.
Upandikizaji wa ini unapatikana Tanzania?
Kwa sasa, bado ni mdogo sana, lakini wagonjwa wanaweza kurejelewa kwa rufaa nje ya nchi.
Je, kuna tiba ya asili inayoweza kusaidia?
Baadhi ya tiba asilia husaidia dalili, lakini si mbadala wa matibabu ya hospitali.
Nani yuko hatarini zaidi kupata homa ya ini?
Wahudumu wa afya, watu waliopata damu au sindano, wanaofanya ngono bila kinga.
Je, kuna kampeni za upimaji wa homa ya ini?
Ndiyo, Muhimbili na taasisi nyingine hufanya kampeni mara kwa mara za upimaji bure.
Je, wagonjwa wa homa ya ini wanaweza kurudi kazini?
Ndiyo, baada ya afya kurejea, wanaweza kufanya kazi kawaida bila kuwaambukiza wengine.
