Kunyonya ni moja ya shughuli muhimu kwa maisha ya mtoto mchanga. Huchangia ukuaji wake kimwili, kiakili na kinga ya mwili. Lakini wakati mwingine mtoto anaanza kususa kunyonya ghafla au polepole, hali inayomchanganya na kumhofisha mama. Je, mtoto anaugua? Je, kuna kitu kibaya kwenye maziwa? Au ni hali ya kawaida?
Ishara za Mtoto Anayesusa Kunyonya
Anageuza kichwa kila akikaribia titi
Analia anapokaribia kifuani
Anapiga mateke au kusukuma titi
Anaweza kunyonya kwa sekunde chache halafu kuacha
Hajisikii amani au utulivu akiwa kifuani
Sababu Kuu za Watoto Kususa Kunyonya
1. Maumivu ya mwili
Maambukizi ya masikio, koo, au homa ya kawaida huweza kumfanya mtoto ajisikie vibaya na kumsababishia kuacha kunyonya.
Magonjwa kama thrush (kuota fangasi mdomoni) huuma wakati wa kunyonya.
2. Mabadiliko ya ladha ya maziwa
Mama akiwa na hedhi, ujauzito, au amekula chakula chenye ladha kali kama vitunguu, maziwa hubadilika ladha.
Dawa alizotumia mama zinaweza kuathiri ladha ya maziwa.
3. Kubadilika kwa harufu au lotion ya mwili wa mama
Watoto huzoea harufu ya mama. Mabadiliko ya sabuni, mafuta ya mwili au perfume vinaweza kuwakanganya.
4. Matatizo ya kuwekwa vizuri kifuani
Ikiwa mtoto hajawekwa vizuri kifuani au chuchu haishikwi kwa usahihi, anaweza kukataa kunyonya kutokana na kukosa maziwa ya kutosha au kuvuta hewa.
5. Mtoto kuvurugwa kimazingira
Kelele, harufu mbaya, mwanga mkali au joto kali vinaweza kumvuruga mtoto asiwe na utulivu wa kunyonya.
6. Kutumia chupa au pacifier (mpira wa kutuliza)
Chuchu ya chupa au pacifier huweza kumpa mtoto mkao au njia tofauti ya kunyonya. Baadhi yao hutamani urahisi huo na kumsusa titi la mama.
7. Mabadiliko ya ratiba
Ikiwa mama anabadilisha mara kwa mara muda wa kunyonyesha, mtoto anaweza kuchanganyikiwa na kupoteza hamu ya kunyonya.
8. Mama kuwa na msongo wa mawazo
Stress huathiri uzalishaji wa homoni ya oxytocin inayosaidia kutolewa kwa maziwa. Maziwa yanapotoka kwa shida, mtoto huchoka kunyonya
Athari za Mtoto Kususa Kunyonya
Kupungua uzito au kushindwa kuongezeka
Upungufu wa maji mwilini (dehydration)
Kupunguza kinga ya mwili
Maumivu ya matiti kwa mama (mastitis)
Mama kuacha kunyonyesha mapema
Msongo wa mawazo kwa mama
Njia za Kusaidia Mtoto Arudi Kunyonya
1. Muandalie Mazingira Tulivu
Nyonyesha sehemu tulivu, yenye mwanga mdogo, bila kelele nyingi.
2. Muweke mtoto kifuani kwa utaratibu
Weka mtoto karibu na titi bila kumlazimisha. Jaribu kumpa wakati akiwa amelala nusu au yupo mtulivu.
3. Tumia njia ya ngozi kwa ngozi
Muweke mtoto kifua kwa kifua bila nguo. Husaidia kuongeza ukaribu na hamu ya kunyonya.
4. Masaji ya matiti kabla ya kunyonyesha
Masaji huongeza mtiririko wa maziwa na kumfanya mtoto apate haraka.
5. Epuka harufu kali
Usitumie perfume, mafuta yenye harufu kali au sabuni mpya wakati wa kunyonyesha.
6. Tumia njia ya kupumpu maziwa (breast pump)
Ikiwa mtoto anakataa kabisa, pump maziwa uyampe kwa kikombe au chupa kwa muda hadi arudi kunyonya.
7. Pata msaada wa kitaalamu
Mshauri wa kunyonyesha (Lactation Consultant) anaweza kusaidia sana kubaini sababu ya mtoto kususa.
FAQs – Maswali Yanayoulizwa Mara kwa Mara
Je, mtoto kususa kunyonya ni kawaida?
Ndiyo, mara nyingine ni ya muda mfupi. Mara nyingi hutokea kati ya wiki ya 6 hadi 10 baada ya kuzaliwa, au wakati wa meno kuanza kuchomoza.
Je, ni kweli mtoto anaweza kukataa kunyonya kwa sababu ya chupa?
Ndiyo. Chuchu ya chupa ni rahisi kunyonya kuliko ya mama, hivyo mtoto anaweza kususa titi.
Nifanyeje mtoto wangu akikataa kabisa titi?
Tumia njia ya ngozi kwa ngozi, pump maziwa, mpe kwa kikombe au chupa, na jaribu tena kifuani baadaye.
Je, stress yangu inaweza kuathiri unyonyeshaji?
Ndiyo. Msongo wa mawazo hupunguza uzalishaji wa maziwa na mtoto anaweza kukata tamaa kunyonya.
Ni lini niende hospitali?
Ikiwa mtoto anakataa kunyonya kwa zaidi ya saa 24, anakonda, hatoki haja wala mkojo kama kawaida, tafadhali muone daktari mara moja.
