Maumivu wakati wa tendo la ndoa (dyspareunia) ni tatizo linaloathiri wanawake na wanaume, ingawa mara nyingi linawapata zaidi wanawake. Maumivu haya yanaweza kuwa ya muda mfupi au ya muda mrefu na yanaweza kusababisha msongo wa mawazo, hofu, na kupunguza hamu ya kushiriki tendo la ndoa.
Maumivu kwenye tendo la ndoa ni kitu gani hasa?
Kitaalamu huitwa dyspareunia ni neno linalomaanisha maumivu ya via vya uzazi wakati wa tendo au baada ya tendo. Tatizo hili linawapata karibu asilimia 75 ya wanawake wote duniani.
Maumivu kwenye tendo yanaweza kuvuruga mahusiano, kukufanya ujihisi mpweke na huna thamani na kukosa kujiamini mbele ya mpenzi wako. Baadhi ya wanawake huamua kutojihusisha tena na tendo la ndoa baada ya kupata maumivu.
Pamoja na kwamba tatizo linatibika kwa kiasi kikubwa, watu wengi ni waoga sana kuelezea changamoto hii kwa kuogopa aibu ama kudharaulika.
Dalili za maumivu kwenye tendo
- maumivu ya haraka
- hali ya kuungua ukeni
- kukosa hamu ya tendo
- kushindwa kufika kileleni
- maumivu ya tumbo
Sababu Zinazosababisha Maumivu Wakati wa Tendo la Ndoa
Maumivu wakati wa tendo la ndoa yanaweza kusababishwa na sababu za kimwili au za kisaikolojia.
1. Ukavu wa Uke
Hii ni moja ya sababu kuu za maumivu kwa wanawake. Ukavu wa uke hutokea kutokana na:
Upungufu wa homoni ya estrogen, hasa kwa wanawake waliopo kwenye ukomo wa hedhi (menopause) au wanaonyonyesha.
Kutokupata msisimko wa kutosha kabla ya tendo la ndoa.
Matumizi ya dawa fulani kama vile antihistamines na vidonge vya uzazi wa mpango.
Tiba:
Kutumia vilainishi vya asili au vya madukani kama vile maji au vilainishi vya silicone.
Kufanya maandalizi ya kutosha kabla ya tendo la ndoa ili kuongeza unyevunyevu wa asili wa uke.
Kutumia tiba ya homoni kwa ushauri wa daktari ikiwa upungufu wa estrogen ndio chanzo.
Soma hii :Njia za kulainisha choo kwa mtoto mchanga
2. Maambukizi ya Sehemu za Siri (UTI na Maambukizi ya Fangasi)
Maambukizi kwenye njia ya mkojo (UTI) au fangasi kwenye uke yanaweza kusababisha muwasho na maumivu wakati wa kushiriki tendo la ndoa.
Tiba:
Kutumia dawa za antibiotiki au antifungal kulingana na ushauri wa daktari.
Kuepuka sabuni zenye kemikali kali zinazoweza kusababisha muwasho.
Kunywa maji mengi na kudumisha usafi wa sehemu za siri.
3. Endometriosis
Hii ni hali ambapo tishu zinazofanana na zile zinazopatikana kwenye mfuko wa uzazi hukua nje ya mfuko wa uzazi. Wanawake wenye endometriosis mara nyingi hupata maumivu makali wakati wa tendo la ndoa.
Tiba:
Matumizi ya dawa za kupunguza maumivu kama ibuprofen.
Matumizi ya vidonge vya uzazi wa mpango au tiba ya homoni kusaidia kudhibiti ukuaji wa tishu za endometriosis.
Upasuaji wa kuondoa tishu zilizo nje ya mfuko wa uzazi ikiwa maumivu ni makali.
4. Kuvimba kwa Nyama za Sehemu za Siri (Vulvodynia)
Hali hii husababisha maumivu sugu kwenye mlango wa uke bila sababu ya wazi. Maumivu haya yanaweza kuwa ya kuungua au kuwasha.
Tiba:
Kutumia krimu maalum za kupunguza maumivu.
Kufanya mazoezi ya kutuliza misuli ya nyonga.
Kuepuka nguo za kubana na sabuni zenye harufu kali.
5. Ugumu wa Misuli ya Nyonga (Pelvic Floor Dysfunction)
Misuli ya nyonga inayokaza kupita kiasi inaweza kufanya tendo la ndoa kuwa la maumivu.
Tiba:
Mazoezi ya Kegel ili kulegeza misuli ya nyonga.
Matibabu ya kimwili (pelvic floor therapy).
Kutumia njia za utulivu kama yoga na mazoezi ya kupumua.
6. Matatizo ya Kisaikolojia
Msongo wa mawazo, hofu, historia ya unyanyasaji wa kingono, au matatizo ya ndoa yanaweza kusababisha maumivu kwa sababu mwili unajikaza bila hiari.
Tiba:
Ushauri wa mtaalamu wa mahusiano au mshauri wa saikolojia.
Kufanya mazoezi ya kupunguza msongo wa mawazo.
Kuwa na mazungumzo wazi na mwenzi wako kuhusu mahitaji na hisia zako.
7. Alerji au Athari za Dawa
Baadhi ya watu hupata maumivu kutokana na mzio wa kondomu, vilainishi, au sabuni wanazotumia kusafisha sehemu za siri.
Tiba:
Kutumia kondomu zisizo na mpira wa asili (latex-free condoms) ikiwa una mzio wa mpira.
Kuepuka vilainishi vyenye kemikali kali na kutumia vya asili.
Je haya maumivu yanatokea ukeni tu?
Maumivu kwenye tendo yanatofautiana kwa kila mtu. Baadhi ya wanawake wanahisi maumivu wakati uume unaingia, na wengine wanapata maumivu wakiguswa tu kwenye via vya uzazi. Baadhi wanapata maumivu ya tendo baada ya kukoma hedhi.
Maumivu yanaweza kutokea
- ndani ya ukeni
- kwenye mashavu ya ukeni
- chini ya mgongo
- ndani ya kizazi
- kwenye nyonga
- tumboni chini ya kitovu na
- kwenye ukuta unaotenganisha uke na mkundu
Baadhi ya wanawake wanapata maumivu baada tu ya kumaliza tendo, na wengine wakati wa kukojoa.
Tiba za Jumla za Maumivu Wakati wa Tendo la Ndoa
Ikiwa unakabiliwa na maumivu wakati wa tendo la ndoa, hapa kuna baadhi ya tiba za jumla zinazoweza kusaidia:
1. Matumizi ya Vilainishi
Vilainishi vya maji au silicone vinaweza kusaidia kupunguza msuguano na kuzuia maumivu.
Epuka vilainishi vyenye kemikali kali ambazo zinaweza kusababisha mzio au kuwasha.
2. Kufanya Maandalizi Kabla ya Tendo
Kuwa na muda wa kutosha wa maandalizi (foreplay) kabla ya tendo la ndoa ili kusaidia mwili kupumzika na kuongeza unyevunyevu wa uke.
Kujihusisha na shughuli za kimapenzi zinazoelekea kwenye tendo ili kusaidia kuongeza msisimko wa asili.
3. Kubadilisha Mkao Wakati wa Tendo
Baadhi ya mikao inaweza kusababisha maumivu zaidi. Jaribu kubadilisha mkao ili kuona ni upi unafanya tendo liwe la starehe zaidi.
Mkao unaompa mwanamke udhibiti zaidi, kama mwanamke kuwa juu, unaweza kusaidia kupunguza maumivu.
4. Mazoezi ya Nyonga (Pelvic Floor Exercises)
Mazoezi ya Kegel yanaweza kusaidia kuimarisha misuli ya nyonga na kupunguza maumivu.
Kutumia biofeedback therapy ikiwa misuli inajikaza kupita kiasi.
5. Kutafuta Msaada wa Daktari
Ikiwa maumivu yanakuwa ya mara kwa mara au yanaathiri maisha yako ya ndoa, ni muhimu kutafuta ushauri wa daktari wa afya ya uzazi au mshauri wa mahusiano.
Daktari anaweza kupendekeza vipimo zaidi kama ultrasound au MRI ikiwa kuna mashaka ya matatizo makubwa kama endometriosis au uvimbe kwenye via vya uzazi.
