Marekani (United States of America – USA) ni taifa lenye historia ndefu ya viongozi wake wakuu (Marais) tangu ilipojipatia uhuru mwaka 1776. Kila rais wa Marekani ana nafasi muhimu katika kuongoza taifa hilo lenye nguvu kubwa duniani kisiasa, kiuchumi na kijeshi. Katika makala hii tutazungumzia kwa ufupi orodha ya marais wa Marekani, mshahara wa rais wa Marekani, rais aliyepigwa risasi, marais waliouawa, na rais wa kwanza wa Marekani.
Sifa za kuwa rais wa marekani
Kuwa Rais wa Marekani ni heshima na jukumu kubwa zaidi katika taifa hilo. Katiba ya Marekani (U.S. Constitution, Article II, Section 1) imeweka masharti maalum yanayomruhusu mtu kugombea na kushika nafasi hiyo. Hapa chini ni sifa kuu za kuwa Rais wa Marekani:
1. Uraia wa Kuzaliwa Marekani
Mtu lazima awe raia wa Marekani kwa kuzaliwa (natural-born citizen).
Hii inamaanisha kuwa mtu alizaliwa Marekani au alizaliwa nje ya Marekani lakini wazazi wake ni raia wa Marekani.
2. Umri wa Angalau Miaka 35
Mgombea wa urais lazima awe na umri wa angalau miaka 35 wakati wa kuapishwa.
Hii inalenga kuhakikisha kuwa rais ana uzoefu wa maisha na ukomavu wa kutosha.
3. Ukaaji Marekani kwa Miaka 14
Mgombea anapaswa awe amekaa Marekani kwa angalau miaka 14.
Haihitajiki iwe miaka mfululizo, lakini jumla yake ni lazima ifikie miaka 14.
4. Masharti ya Uchaguzi
Mbali na masharti ya kikatiba, mtu anayegombea urais anatakiwa pia:
Kupata uteuzi wa chama cha siasa (mfano Democratic Party au Republican Party).
Kupata kura nyingi kupitia mfumo wa Electoral College baada ya uchaguzi mkuu.
5. Vikwazo kwa Baadhi ya Watu
Kuna hali ambazo mtu hawezi kugombea urais:
Mtu aliyehudumu kama rais kwa mihula miwili (2) hawezi kugombea tena (kulingana na Marekebisho ya 22 ya Katiba – 22nd Amendment).
Mtu aliyeondolewa madarakani kwa njia ya impeachment na kuhukumiwa na Seneti hawezi tena kushika nafasi ya rais.
Watu walio na uraia wa nchi nyingine hawawezi kugombea.
6. Sifa za Ziada (Zisizo za Kikatiba)
Ingawa si masharti rasmi ya kikatiba, kwa uhalisia mgombea wa urais huwa:
Ana uzoefu wa kisiasa (mfano, Seneta, Gavana, au Mbunge).
Anaungwa mkono na chama kikuu cha kisiasa.
Ana uwezo wa kifedha au ufadhili mkubwa kufanikisha kampeni.
Ana mvuto mkubwa kwa wapiga kura.
Orodha ya Marais wa Marekani
Mpaka sasa (2025), Marekani imekuwa na marais 46 kuanzia rais wa kwanza George Washington hadi rais wa sasa Joe Biden. Hapa chini ni baadhi ya marais maarufu katika historia ya Marekani:
George Washington (1789–1797) – Rais wa kwanza wa Marekani.
Thomas Jefferson (1801–1809) – Aliandika Azimio la Uhuru.
Abraham Lincoln (1861–1865) – Alihakikisha ukomeshaji wa utumwa.
Franklin D. Roosevelt (1933–1945) – Aliongoza Marekani wakati wa Vita Kuu ya Pili ya Dunia.
John F. Kennedy (1961–1963) – Rais kijana zaidi aliyechaguliwa kwa kura.
Barack Obama (2009–2017) – Rais wa kwanza mweusi wa Marekani.
Donald Trump (2017–2021) – Mfanyabiashara na rais wa kipekee kwa mtindo wake wa uongozi.
Joe Biden (2021–sasa) – Rais wa sasa wa Marekani.
Mshahara wa Rais wa Marekani
Rais wa Marekani hupokea mshahara wa dola 400,000 kwa mwaka (takribani TZS milioni 1,040 kwa mwezi – kulingana na kiwango cha kubadilisha fedha). Mbali na mshahara:
Rais hupata nyongeza ya posho ya dola 50,000 kila mwaka.
Anaishi katika Ikulu ya White House bure, ambayo ni makao rasmi ya rais.
Ana usalama na huduma za afya kwa maisha yake yote.
Rais wa Marekani Aliyepigwa Risasi
Miongoni mwa marais waliopigwa risasi, mashuhuri zaidi ni:
John F. Kennedy (1963) – Aliuawa Dallas, Texas, akiwa kwenye gari la wazi.
Ronald Reagan (1981) – Alipigwa risasi lakini alinusurika na kupona.
Marais wa Marekani Waliouawa
Kwa historia, marais wanne wa Marekani wameuawa wakiwa madarakani:
Abraham Lincoln (1865) – Aliuawa na John Wilkes Booth akiwa katika ukumbi wa michezo.
James A. Garfield (1881) – Alipigwa risasi na Charles Guiteau.
William McKinley (1901) – Aliuawa na Leon Czolgosz.
John F. Kennedy (1963) – Aliuawa Dallas, Texas.
Rais wa Kwanza wa Marekani
George Washington ndiye rais wa kwanza wa Marekani, aliyeongoza kuanzia mwaka 1789 hadi 1797. Anahesabiwa kama baba wa taifa la Marekani na mchango wake mkubwa ni kuongoza vita vya mapinduzi vya kupata uhuru na kuweka misingi ya demokrasia ya taifa hilo.
Maswali Yanayoulizwa Mara kwa Mara (FAQs)
Ni marais wangapi Marekani imewahi kuwa nao?
Marekani imekuwa na marais 46 kufikia mwaka 2025.
Rais wa kwanza wa Marekani alikuwa nani?
George Washington alikuwa rais wa kwanza wa Marekani (1789–1797).
Mshahara wa rais wa Marekani ni kiasi gani?
Ni dola 400,000 kwa mwaka pamoja na posho ya dola 50,000.
Je, rais wa Marekani ana nyumba rasmi?
Ndiyo, anaishi katika White House, Washington D.C.
Ni marais wangapi waliuawa kwa kupigwa risasi?
Marais 4 waliuawa wakiwa madarakani: Abraham Lincoln, James A. Garfield, William McKinley, na John F. Kennedy.
Ni marais gani waliopigwa risasi lakini hawakufa?
Mfano ni Ronald Reagan (1981), alipigwa risasi lakini akapona.
Rais kijana zaidi wa Marekani alikuwa nani?
John F. Kennedy alikuwa rais kijana zaidi aliyechaguliwa akiwa na miaka 43.
Rais mzee zaidi wa Marekani ni nani?
Joe Biden ndiye rais mzee zaidi, alichukua madaraka akiwa na miaka 78 mwaka 2021.
Nani alikuwa rais wa kwanza mweusi wa Marekani?
Barack Obama ndiye rais wa kwanza mweusi (2009–2017).
Marais wangapi wamehudumu zaidi ya muhula mmoja?
Marais 21 wamehudumu mihula miwili au zaidi, mfano George Washington, Franklin D. Roosevelt, Barack Obama.
Nani ndiye rais aliyedumu muda mrefu zaidi?
Franklin D. Roosevelt, aliyehudumu kwa miaka 12 (1933–1945).
Nani ndiye rais wa kwanza kuishi Ikulu ya White House?
John Adams ndiye rais wa kwanza kuishi White House mwaka 1800.
Rais wa kwanza kuachia madaraka kwa amani alikuwa nani?
George Washington aliondoka madarakani baada ya mihula miwili kwa hiari.
Je, rais wa Marekani ana ulinzi maisha yake yote?
Ndiyo, rais wa zamani hulindwa na Secret Service maisha yake yote.
Rais gani aliongoza Marekani wakati wa Vita Kuu ya Kwanza ya Dunia?
Woodrow Wilson (1913–1921).
Rais gani aliongoza Marekani wakati wa Vita Kuu ya Pili ya Dunia?
Franklin D. Roosevelt (1933–1945).
Nani ndiye rais wa kwanza kujiuzulu?
Richard Nixon (1974), alijiuzulu kutokana na kashfa ya Watergate.
Je, marais wote hufariki wakiwa ofisini?
Hapana, wengi huishia kumaliza muda wao na kustaafu. Wanne waliuawa na wawili walifariki kwa ugonjwa.
Ni nani rais wa sasa wa Marekani (2025)?
Rais wa sasa ni Joe Biden.
