Uvimbe kwenye kizazi, hasa aina ya fibroids (myomas), ni hali ya kawaida inayowapata wanawake wengi wa umri wa kuzaa. Wakati mwingine, uvimbe huu huweza kudhibitiwa kwa dawa na mabadiliko ya maisha. Hata hivyo, kwa baadhi ya wanawake, tiba pekee inayofaa ni upasuaji (operation).
Sababu za Kufanyiwa Operation ya Uvimbe Kwenye Kizazi
Upasuaji unapendekezwa ikiwa:
Uvimbe ni mkubwa sana na unasababisha uvimbe tumboni
Unasababisha hedhi nzito kupita kiasi au maumivu ya kudumu
Unazuia uwezo wa kushika mimba
Umekuwa ukisababisha kuharibika kwa mimba mara kwa mara
Dawa na tiba mbadala hazijasaidia
Aina za Operation ya Uvimbe Kwenye Kizazi
1. Myomectomy
Hii ni operation ya kuondoa fibroids pekee bila kuondoa kizazi. Inafaa kwa wanawake wanaotaka kuzaa baadaye.
Njia kuu za kufanya myomectomy ni:
Laparoscopic myomectomy: Kupitia matundu madogo tumboni
Abdominal myomectomy (open surgery): Kukatwa tumbo na kufikia kizazi
Hysteroscopic myomectomy: Kupitia njia ya uke na mlango wa kizazi (haina kovu la nje)
2. Hysterectomy
Ni operation ya kuondoa kizazi chote. Hii hufanyika endapo uvimbe ni mkubwa mno au unarudiarudia.
Aina zake ni:
Total hysterectomy: Kizazi chote kinaondolewa
Subtotal hysterectomy: Sehemu ya kizazi huachwa
Radical hysterectomy: Kizazi, mlango wake, sehemu ya uke na tezi karibu huondolewa (hutumika pia kutibu kansa)
Utaratibu wa Kabla ya Operation
Vipimo vya damu, mkojo, na ultrasound
Ushauri wa daktari bingwa wa uzazi
Kuelezwa hatari na manufaa ya upasuaji
Kupanga siku ya upasuaji na kukaa hospitali
Kuepuka kula masaa 6–8 kabla ya operation
Baada ya Operation – Matunzo na Muda wa Kupona
Muda wa kukaa hospitali: siku 1 hadi 5
Kupumzika nyumbani: wiki 2 hadi 6
Kuepuka kazi nzito kwa muda
Tumia dawa kama ulivyoelekezwa
Hudhuria kliniki kwa ufuatiliaji wa afya
Tumia usaidizi wa lishe bora kwa kupona haraka
Hatari Zinazoweza Kutokana na Operation
Maambukizi (infection)
Kuvuja kwa damu nyingi
Kovu kwenye kizazi
Maumivu baada ya operation
Uwezekano mdogo wa kushika mimba (hasa baada ya hysterectomy)
Kushindwa kwa tishu kupona vizuri
Faida za Kufanyiwa Operation ya Uvimbe Kwenye Kizazi
Kuondoa maumivu na hedhi nzito
Kuboresha uwezo wa kushika mimba (baada ya myomectomy)
Kurejesha ubora wa maisha
Kupunguza uwezekano wa kuharibika kwa mimba
Kuondoa uvimbe kabisa usirudi tena (hasa hysterectomy) [Soma: Dawa ya kuondoa uvimbe kwenye kizazi ]
Maswali Yaulizwayo Mara kwa Mara (FAQs)
Je, operation ya uvimbe kwenye kizazi inaumiza sana?
Kama upasuaji mwingine, kuna maumivu ya kawaida baada ya operation lakini hudhibitiwa kwa dawa.
Je, nitapata mimba baada ya kuondolewa fibroids?
Ndiyo, wengi huweza kupata mimba baada ya myomectomy ikiwa kizazi hakikuathiriwa sana.
Ni lini nahitaji hysterectomy badala ya myomectomy?
Ikiwa uvimbe ni mkubwa sana, umeenea au unarudiarudia, hysterectomy inaweza kupendekezwa.
Je, ni salama kufanyiwa laparoscopic operation?
Ndiyo, ni salama na huhusisha muda mfupi wa kupona na maumivu madogo.
Naweza kukaa na fibroids bila kuziondoa?
Ndiyo, kama hazisababishi dalili yoyote, zinaweza kufuatiliwa bila kuondolewa.
Ni gharama gani ya operation ya uvimbe wa kizazi?
Inatofautiana kulingana na hospitali, aina ya upasuaji na vipimo vinavyohitajika.
Je, kuna hatari ya uvimbe kurudi baada ya kuondolewa?
Ndiyo, fibroids zinaweza kurudi hasa kama chanzo cha homoni hakijarekebishwa.
Ni umri gani wa mwisho wa kufanyiwa operation ya kizazi?
Hakuna umri maalum, lakini afya ya mgonjwa hutathminiwa kwanza kabla ya upasuaji.
Je, ninaweza kupata hedhi tena baada ya hysterectomy?
Hapana. Ikiwa kizazi kimeondolewa kabisa, hedhi hukoma moja kwa moja.
Baada ya operation, nitahitaji muda gani kurudi kazini?
Kwa kawaida, wiki 2 hadi 6 kulingana na aina ya operation na kazi unayofanya.
Je, operation ya kizazi huathiri hamu ya tendo la ndoa?
Wengine huhisi tofauti kwa muda, lakini wengi hurudi katika hali ya kawaida baada ya kupona.
Je, kuna mbadala wa operation?
Ndiyo, kuna tiba za dawa, mabadiliko ya lishe na embolization lakini hazifai kwa kila mtu.
Je, kuna madhara ya kuchelewa kufanya operation?
Ndiyo. Uvimbe unaweza kuongezeka na kuathiri uzazi au afya kwa ujumla.
Ni vyakula gani vinafaa baada ya operation?
Matunda, mboga, vyakula vyenye protini, vyenye madini ya chuma na maji ya kutosha.
Je, ninaweza kushiriki tendo la ndoa baada ya muda gani?
Kwa kawaida, baada ya wiki 4 hadi 6, kulingana na ushauri wa daktari.
Je, kuna ushauri wowote wa kiafya baada ya operation?
Ndiyo. Fuata dozi zote, hudhuria kliniki na punguza shughuli nzito hadi upone kabisa.
Operation ya kizazi ina madhara ya muda mrefu?
Kwa baadhi ya wanawake, haswa baada ya hysterectomy, huweza kuwa na mabadiliko ya homoni au kihisia.
Je, uvimbe kwenye kizazi ni dalili ya kansa?
La hasha. Fibroids na uvimbe mwingine si kansa, ingawa uchunguzi wa kitaalamu ni muhimu.
Naweza kuzuia uvimbe kurudi baada ya operation?
Ndiyo. Kwa kula lishe bora, kuepuka msongo wa mawazo, na kufanya uchunguzi wa mara kwa mara.
Je, upasuaji unaweza kufanyika kwa njia ya bima?
Ndiyo, kama una bima ya afya inayotoa huduma hiyo, unaweza kufanyiwa kwa gharama ndogo au bure.
