Mimba kutunga kwenye mrija wa uzazi (Fallopian Tube) ni aina ya mimba ya ectopic, ambapo yai lililorutubishwa linashikamana na ukuta wa mrija badala ya kushuka kwenye mfuko wa uzazi (uterasi). Hali hii ni hatari na inaweza kuathiri uwezo wa uzazi wa mwanamke au hata kuhatarisha maisha ikiwa haitatibiwa kwa wakati.
Mimba Kwenye Mrija ni Nini?
Ni hali ambapo yai lililorutubishwa linajishikiza kwenye mrija wa uzazi badala ya mfuko wa uzazi. Kwa kuwa mirija ya uzazi si sehemu inayoweza kustahimili ukuaji wa mtoto, hali hii husababisha maumivu makali, kuvuja damu, na inaweza kuleta athari kubwa kiafya ikiwa haitashughulikiwa mapema.
Sababu za Mimba Kutunga Kwenye Mrija
Maambukizi ya muda mrefu ya njia ya uzazi (PID)
Uharibifu au kuziba kwa mirija ya uzazi
Magonjwa ya zinaa (Chlamydia, Gonorrhea)
Historia ya mimba ya ectopic
Upasuaji wa nyonga au mirija ya uzazi
Matumizi ya njia za uzazi wa mpango kama IUD
Matumizi ya dawa za kuongeza uzazi
Uraibu wa sigara
Uzee wa uzazi (miaka 35+)
Matatizo ya homoni yanayoathiri usafiri wa yai kwenye mrija
Dalili za Mimba Kwenye Mrija
Maumivu makali ya upande mmoja wa tumbo la chini
Kutokwa damu ukeni kinyume na kawaida
Maumivu ya mabega (dalili ya damu tumboni)
Kizunguzungu au kupoteza fahamu
Maumivu wakati wa kukojoa au kujamiiana
Kuvimba kwa tumbo la chini
Mapigo ya moyo kuwa ya haraka
Kichefuchefu au kutapika
Shinikizo la damu kushuka
Dalili za ujauzito wa kawaida kama kukosa hedhi
Suluhisho / Matibabu ya Mimba Kwenye Mrija
1. Matibabu ya Dawa (Methotrexate)
Dawa inayosaidia kumaliza mimba mapema kabla haijaharibu mrija wa uzazi.
2. Upasuaji (Laparoscopy)
Hufanyika ikiwa mrija umeanza kuharibika au kupasuka.
Daktari huweza kuondoa mimba pekee au mrija mzima kulingana na hali ya mrija.
3. Ufuatiliaji (Expectant Management)
Ikiwa mimba bado ndogo na dalili hazijaonekana kuwa mbaya, daktari anaweza kufuatilia kwa vipimo vya damu hadi mimba ijisafishe yenyewe.
Namna ya Kuzuia Mimba ya Mrijani
Kutibu mapema maambukizi ya njia ya uzazi
Kuepuka magonjwa ya zinaa kwa kutumia kinga (kondomu)
Kuepuka uvutaji wa sigara
Kufuatilia afya ya uzazi mara kwa mara
Kutumia njia salama za uzazi wa mpango [Soma: Mimba kutunga nje ya mfuko wa uzazi Sababu,Dalili na Suluhisho ]
Maswali Yanayoulizwa Mara kwa Mara (FAQs)
Mimba kutunga kwenye mrija hutokea kwa wanawake wa aina gani?
Hutokea zaidi kwa wanawake waliowahi kupata PID, upasuaji wa nyonga, au magonjwa ya zinaa.
Je, mimba ya mrijani inaweza kuendelea hadi mtoto kuzaliwa?
Hapana. Mimba ya mrijani haiwezi kuendelea na ni hatari kubwa kwa afya ya mama.
Ni dalili gani kuu za mimba kwenye mrija?
Maumivu makali ya upande mmoja wa tumbo na kutokwa damu ukeni ni dalili kuu.
Inawezekana kupata ujauzito wa kawaida baada ya mimba ya mrijani?
Ndiyo, lakini uwezekano wa mimba nyingine ya ectopic huwa juu zaidi.
Je, kuna tiba ya asili ya mimba ya mrijani?
La. Mimba hii ni hali ya dharura ya kitabibu inayohitaji dawa au upasuaji rasmi.
Je, vipimo vya mimba vya nyumbani vinaweza kugundua mimba ya mrijani?
La. Vipimo vya nyumbani havioneshi mahali mimba ilipotunga. Ultrasound na hCG ni bora zaidi.
Mimba ya mrijani inaweza kusababisha kifo?
Ndiyo. Ikiwa haitatibiwa mapema, inaweza kusababisha kupasuka kwa mrija, kuvuja damu nyingi na kifo.
Je, wanawake walio na IUD wako salama dhidi ya mimba ya mrijani?
La. Iwapo mimba itatokea wakiwa na IUD, kuna uwezekano mkubwa kuwa mimba hiyo ni ya ectopic.
Ni baada ya muda gani mimba ya mrijani hugundulika?
Kwa kawaida kati ya wiki ya 4 hadi 8 ya ujauzito, kulingana na dalili na vipimo.
Je, kuna uwezekano wa mimba kujishusha yenyewe bila tiba?
Ndiyo, katika visa vichache mimba ya mrijani hutoweka bila matibabu, lakini ni hatari kusubiri bila ufuatiliaji.
Methotrexate ni salama kwa kila mtu?
Hapana. Haitumiki kwa wanawake wenye ini au figo hafifu, au waliokwisha kupasuka kwa mrija.
Mimba ya mrijani huathiri mirija yote?
Mara nyingi hutokea kwenye mrija mmoja, lakini inaweza kuathiri mwingine pia ikiwa hatari haijatambuliwa.
Je, kuna njia ya kuangalia afya ya mirija kabla ya kushika mimba?
Ndiyo. Kuna vipimo kama HSG (hysterosalpingography) vinavyokagua afya ya mirija ya uzazi.
Baada ya upasuaji, ni muda gani unashauriwa kusubiri kabla ya kujaribu tena kupata mimba?
Kwa kawaida miezi 3 hadi 6, lakini hutegemea ushauri wa daktari.
Je, kuna dawa za kiasili zinazozuia mimba ya mrijani?
Hakuna ushahidi wa kisayansi wa dawa za asili kuzuia hali hii. Ushauri wa daktari ni muhimu.
Maumivu ya mabega yanahusianaje na mimba ya mrijani?
Maumivu ya mabega huashiria damu imeshaingia kwenye tumbo, ishara ya kupasuka kwa mrija.
Kupata mimba ya mrijani mara mbili kunaathiri uzazi?
Ndiyo, kunaweza kupunguza uwezo wa kushika mimba au kuongeza hatari ya mimba nyingine ya ectopic.
Je, wanawake wasio na dalili wanaweza kuwa na mimba ya mrijani?
Ndiyo. Baadhi ya wanawake hawana dalili za wazi, ndiyo maana vipimo ni muhimu.
Je, ni salama kufanya tendo la ndoa baada ya matibabu ya mimba ya mrijani?
Ndiyo, lakini ni vyema kusubiri hadi daktari athibitishe kuwa umepona vizuri.
Ni daktari gani wa kumuona kwa matatizo ya mimba ya mrijani?
Daktari bingwa wa magonjwa ya wanawake (Gynaecologist) ndiye anayefaa zaidi.
