Kisukari ni ugonjwa sugu unaohusiana na viwango vya sukari kuwa juu kwenye damu. Mojawapo ya njia kuu ya kudhibiti ugonjwa huu ni kupitia lishe bora, hasa ulaji wa matunda. Ingawa matunda ni sehemu ya lishe yenye virutubisho muhimu, si matunda yote yanafaa kwa watu wenye kisukari.
Wagonjwa wa kisukari wanapaswa kuchagua matunda kwa uangalifu mkubwa kwa sababu baadhi yana kiasi kikubwa cha sukari asilia (natural sugar), inayoweza kuongeza kwa haraka kiwango cha sukari kwenye damu.
Kwa Nini Baadhi ya Matunda Ni Hatari kwa Mgonjwa wa Kisukari?
Matunda yanayoathiri sana kiwango cha sukari katika damu ni yale yenye Glycemic Index (GI) ya juu. GI hupima kasi ambayo chakula huongeza sukari kwenye damu. Matunda yenye GI ya juu huongeza sukari haraka, jambo linaloweza kuwa hatari kwa mgonjwa wa kisukari.
Orodha ya Matunda Yasiyofaa kwa Mgonjwa wa Kisukari
Ndizi Mbivu – Zina wingi wa sukari na GI ya kati hadi juu.
Embe – Lina sukari nyingi sana, hasa likiwa limeiva sana.
Tufaha la Red Delicious – Likiwa na sukari nyingi, hasa zisizo na nyuzi za kutosha.
Peach – Likiwa na sukari asilia nyingi.
Parachichi lililoiva sana – Ingawa kwa kawaida linafaa, likiiva kupita kiasi linaweza kuchangia ongezeko la sukari.
Zabibu – Hasa zabibu ndogo (table grapes), zina sukari nyingi sana.
Tikiti maji – Licha ya kuwa na maji mengi, lina GI ya juu sana.
Nanasi – Lina sukari nyingi na GI ya juu.
Papai – Linaweza kuongeza sukari haraka ikiwa limeiva sana.
Mapera ya kisasa (grafted) – Huwa na sukari zaidi kuliko mapera ya asili.
Chungwa tamu (sweet orange) – Lina kiasi kikubwa cha sukari asilia.
Maembe ya kisasa – Yana sukari nyingi na GI ya juu zaidi.
Passion (Karasiti) – Zinaweza kuongeza sukari haraka licha ya kuwa na nyuzi.
Tunda la komamanga – Likiwa na kiasi kikubwa cha sukari.
Matunda yaliyokaushwa (dry fruits) – Mfano zabibu kavu (raisins), tende, nk. Sukari huwa imejilimbikiza.
Juisi za matunda (hata za asili) – Hata bila sukari kuongezwa, huwa na sukari nyingi sana na hukosa nyuzi.
Maembe mabivu – Hasa yale ya aina tamu, ni hatari zaidi kwa wagonjwa wa kisukari.
Tende – Licha ya kuwa na virutubisho, zina kiwango kikubwa sana cha sukari.
Mapeasi – Aina tamu zinaweza kuwa na GI ya kati hadi juu.
Mishikaki ya matunda (fruit skewers) – Mara nyingi huandaliwa na matunda yenye sukari nyingi kama embe, ndizi, na tikiti.
Mbadala wa Matunda Salama kwa Wagonjwa wa Kisukari
Badala ya matunda yaliyotajwa hapo juu, wagonjwa wa kisukari wanaweza kula kwa kiasi matunda yenye GI ya chini na yenye nyuzi nyingi kama vile:
Parachichi lisiloiva kupita kiasi
Matunda ya bluu (blueberries, blackberries)
Mapera ya asili
Apple za kijani
Zabibu mbichi chache
Ndimu na limau [Soma : Kuongezeka kwa joto mwilini ni dalili ya mimba ]
Maswali Yanayoulizwa Mara kwa Mara (FAQs)
Kwa nini wagonjwa wa kisukari hawaruhusiwi kula matunda yote?
Kwa sababu baadhi ya matunda yana sukari nyingi na GI ya juu, ambayo huongeza kwa haraka sukari kwenye damu na kuhatarisha afya ya mgonjwa wa kisukari.
Je, tikiti maji lina madhara gani kwa mgonjwa wa kisukari?
Tikiti lina Glycemic Index ya juu sana na linaweza kuongeza sukari kwenye damu haraka sana.
Ndizi siyo chakula kizuri kwa mgonjwa wa kisukari?
Ndizi mbivu zina wingi wa sukari na wanga unaogeuzwa kwa urahisi kuwa glukosi mwilini.
Ni salama kunywa juisi ya matunda ya asili?
Hapana. Hata kama haijaongezwa sukari, juisi huondoa nyuzi na kurahisisha sukari kufyonzwa haraka.
Je, parachichi linafaa kwa mgonjwa wa kisukari?
Ndiyo, ila linapokuwa limeiva sana linaweza kuwa na sukari zaidi.
Tunda gani linafaa zaidi kwa mgonjwa wa kisukari?
Mapera, apple ya kijani, blueberries, na limau ni miongoni mwa matunda bora kwa wagonjwa wa kisukari.
Je, mgonjwa wa kisukari anaweza kula matunda kila siku?
Ndiyo, lakini kwa kiasi kidogo na achague matunda yenye GI ya chini.
Je, mapera ni salama kwa mgonjwa wa kisukari?
Ndiyo, hasa mapera ya asili yaliyoiva vizuri na si ya kisasa yaliyochanganywa.
Kwa nini matunda yaliyokaushwa ni hatari kwa wagonjwa wa kisukari?
Kwa sababu sukari huwa imejilimbikiza zaidi na hakuna maji wala nyuzi za kutosha.
Je, ni bora kula tunda zima au juisi?
Tunda zima lina nyuzi muhimu zinazosaidia kupunguza kasi ya ufyonzwaji wa sukari.
Je, mgonjwa wa kisukari anaweza kula tende?
Inashauriwa kuepuka kwa sababu ina sukari nyingi sana.
Embe lina madhara gani kwa mgonjwa wa kisukari?
Embe lina kiwango kikubwa cha sukari na linaweza kuongeza kwa haraka sukari mwilini.
Je, mgonjwa wa kisukari anaweza kula tufaha?
Ndiyo, hasa apple ya kijani (green apple) kwa kiasi.
Je, kuna dawa ya asili ya kupunguza sukari mwilini?
Lishe bora, mazoezi na kufuata ushauri wa daktari ni muhimu zaidi kuliko kutegemea dawa za asili.
Je, limao linafaa kwa wagonjwa wa kisukari?
Ndiyo, lina vitamini C na linaweza kusaidia katika udhibiti wa sukari mwilini.
Je, passion fruit linafaa kwa kisukari?
Kwa kiasi kidogo linaweza kufaa, hasa likiwa na nyuzi nyingi, lakini sio likiwa tamu sana.
Ni kwa kiasi gani mgonjwa wa kisukari anaweza kula tunda?
Anashauriwa kula kiasi kisichozidi kikombe kimoja cha matunda kwa muda wa mlo mmoja.
Je, kula matunda mengi kunaweza kuchochea kisukari?
Ndiyo, hasa kama ni matunda yenye GI ya juu au yanayoliwa kwa wingi bila mpangilio.
Kwa nini nyuzi (fiber) ni muhimu kwa mgonjwa wa kisukari?
Nyuzi husaidia kupunguza kasi ya ufyonzwaji wa sukari kwenye damu.
Ni vyema mgonjwa wa kisukari kushirikiana na mtaalamu wa lishe?
Ndiyo, ili apate mwongozo sahihi kuhusu aina na kiasi cha matunda anayopaswa kula.
