Tezi dume ni kiungo kidogo kinachopatikana chini ya kibofu cha mkojo kwa wanaume na huzunguka njia ya mkojo (urethra). Tatizo la kuvimba kwa tezi dume au saratani ya tezi dume linaweza kuhitaji matibabu ya upasuaji – hasa kwa wanaume wenye dalili kali au waliogundulika na kansa. Huu upasuaji unajulikana kitaalamu kama prostatectomy.
Ingawa upasuaji huu unaweza kuokoa maisha au kupunguza dalili, ni muhimu kufahamu madhara au changamoto zinazoweza kuambatana nao.
Aina za Upasuaji wa Tezi Dume
Radical Prostatectomy – Kuondoa tezi dume yote pamoja na baadhi ya tishu zinazozunguka (kwa saratani).
Transurethral Resection of the Prostate (TURP) – Kuondoa sehemu ya ndani ya tezi dume kupitia njia ya mkojo (kwa tezi dume iliyovimba).
Laparoscopic / Robotic Surgery – Upasuaji wa kisasa unaofanywa kwa msaada wa roboti na kamera.
Madhara ya Upasuaji wa Tezi Dume
1. Kutoweza Kudhibiti Mkojo (Urinary Incontinence)
Hali ya kushindwa kujizuia kutoa mkojo.
Huweza kudumu kwa muda mfupi baada ya upasuaji, ingawa kwa baadhi ya watu huendelea kwa muda mrefu.
2. Tatizo la Nguvu za Kiume (Erectile Dysfunction)
Kuwahi au kushindwa kupata au kudumisha nguvu za kiume.
Hutokana na kuathirika kwa neva zinazohusika na nguvu za kiume wakati wa upasuaji.
3. Kuhisi Maumivu Wakati wa Kujisaidia
Hii ni ya muda mfupi na husababishwa na jeraha la upasuaji au kuwekwa kwa mpira wa mkojo (catheter).
4. Kupungua kwa Urefu wa Uume
Wanaume wengine huripoti kuwa uume hupungua kidogo baada ya upasuaji.
5. Utoaji wa Manii Kinyume na Njia (Retrograde Ejaculation)
Manii huingia ndani ya kibofu badala ya kutoka nje. Sio hatari kiafya lakini huathiri uwezo wa kupata mtoto.
6. Kuambukizwa
Maambukizi kwenye sehemu ya upasuaji au njia ya mkojo (UTI) hasa kama usafi haukuzingatiwa.
7. Vidonda na Makovu
Huacha kovu baada ya upasuaji. Kwa upasuaji wa kisasa, kovu huwa dogo.
8. Kuganda kwa Damu (Blood Clots)
Mara chache, upasuaji unaweza kusababisha kuganda kwa damu kwenye miguu au mapafu (deep vein thrombosis).
9. Maumivu ya Nyonga au Tumbo la Chini
Hali inayotokea kutokana na kukatwa kwa tishu au mishipa ya karibu na tezi dume.
10. Kupungua kwa Fertility
Kwa baadhi ya wanaume, upasuaji huathiri uzalishaji au utoaji wa mbegu, hivyo kuathiri uwezo wa kupata watoto.
Jinsi ya Kukabiliana na Madhara ya Upasuaji
Kudhibiti mkojo: Fanya mazoezi ya Kegel kwa ajili ya kuimarisha misuli ya nyonga.
Tatizo la nguvu za kiume: Dawa kama Viagra, tiba ya homoni au mashine maalum husaidia.
Lishe bora: Kula vyakula vyenye protini, mboga mboga na matunda kusaidia uponaji.
Kufuata ushauri wa daktari: Usikose kliniki au kutumia dawa kama ulivyoelekezwa.
Usafi: Hakikisha sehemu ya mpasuko wa upasuaji inasafishwa ipasavyo kila siku.
Ni Lini Unapaswa Kumwona Daktari Baada ya Upasuaji?
Ukiona damu nyingi kwenye mkojo au usaha
Hali ya kutoweza kabisa kutoa mkojo
Maumivu makali yasiyoisha
Dalili za homa au baridi kali (kiashiria cha maambukizi)
Kuvimba kwa miguu au maumivu ya kifua
Maswali Yaulizwayo Mara kwa Mara (FAQs)
Je, upasuaji wa tezi dume huathiri nguvu za kiume?
Ndio, baadhi ya wanaume hupoteza au hupungua nguvu za kiume baada ya upasuaji, hasa ikiwa neva zinazohusika zitaathirika.
Ni kwa muda gani nitapata maumivu baada ya upasuaji?
Kwa kawaida maumivu hudumu kwa siku chache hadi wiki mbili, lakini yanaweza kudhibitiwa kwa dawa.
Je, kuna uwezekano wa tezi dume kurudi tena baada ya kuondolewa?
Ikiwa tezi dume yote itaondolewa kwa ufanisi, haiwezi kurudi. Lakini kansa inaweza kurudi ikiwa ilishasambaa.
Ni muda gani utachukua kupona kabisa baada ya upasuaji?
Wastani ni wiki 4–6, lakini baadhi ya madhara kama tatizo la nguvu za kiume huchukua muda mrefu zaidi kurekebika.
Je, naweza kupata mtoto baada ya upasuaji wa tezi dume?
Uwezo wa kupata mtoto hupungua sana baada ya upasuaji, hasa kwa sababu ya kupoteza njia ya kutoa mbegu.
