kila kitu anachokula au kutumia mwanamke kinaweza kuwa na athari kubwa kwa mtoto aliye tumboni. Mojawapo ya vipengele hatari zaidi ni matumizi ya dawa bila ushauri wa daktari. Baadhi ya dawa ambazo huwa salama kwa watu wengine, kwa mjamzito zinaweza kuwa na madhara makubwa sana. Makala hii itazingatia dawa tatu maarufu ambazo ni hatari kwa mjamzito na kueleza madhara yake kwa kina.
1. Misoprostol (Cytotec)
Madhara kwa mjamzito:
Inaweza kusababisha mimba kutoka (abortion) kwa kusababisha misuli ya mji wa mimba kujikaza.
Inaweza kuharibu placenta, kusababisha kuvuja damu na hatari kwa maisha ya mama.
Mtoto anaweza kuzaliwa na kasoro za kimaumbile kama vile midomo sungura au kasoro za fuvu la kichwa.
Tahadhari:
Misoprostol haitakiwi kabisa kutumika kwa mjamzito isipokuwa chini ya usimamizi mkali wa daktari kwa sababu maalum za kiafya.
2. Tetracycline (Antibiotic)
Madhara kwa mjamzito:
Huathiri maendeleo ya mifupa na meno ya mtoto aliye tumboni.
Inaweza kusababisha meno ya mtoto kuwa ya rangi ya njano au kahawia baadaye maishani.
Huongeza hatari ya kasoro katika ukuaji wa mifupa ya mtoto.
Tahadhari:
Tetracycline haipaswi kutumika katika trimester ya pili na ya tatu ya ujauzito. Kuna antibiotics mbadala salama kama Amoxicillin.
3. Isotretinoin (Roaccutane)
Madhara kwa mjamzito:
Husababisha kasoro mbaya sana za kimaumbile ikiwa ni pamoja na upungufu wa kiungo, kasoro za moyo na ubongo.
Huongeza uwezekano mkubwa wa mimba kutoka au mtoto kuzaliwa mfu.
Huathiri ukuaji wa mfumo wa neva wa mtoto.
Tahadhari:
Wanawake wanaotumia Isotretinoin wanashauriwa kutopata mimba hadi angalau mwezi mmoja baada ya kuacha dawa hiyo. Hupaswi kutumika kabisa wakati wa ujauzito.
Maswali Yanayoulizwa Mara kwa Mara (FAQs)
Je, ni kweli Misoprostol inaweza kuavya mimba?
Ndiyo. Misoprostol inaweza kusababisha mimba kutoka hata kwa dozi ndogo, na ni hatari sana kwa mjamzito.
Kwa nini Tetracycline si salama kwa mimba?
Inaathiri mifupa na meno ya mtoto, na husababisha meno ya kudumu kuwa na rangi isiyo ya kawaida.
Je, Isotretinoin hutumiwa kwa nini?
Ni dawa ya chunusi kali, lakini haifai kabisa kutumiwa na wanawake wajawazito kwa sababu ya madhara kwa mtoto.
Naweza kutumia dawa ya maumivu ya tumbo nikiwa na mimba?
Inategemea aina ya dawa. Paracetamol ni salama kwa kawaida, lakini zingine si salama. Zungumza na daktari wako.
Je, ni salama kutumia antibiotics ukiwa mjamzito?
Ndiyo, lakini si zote. Baadhi kama Amoxicillin ni salama, lakini zingine kama Tetracycline ni hatari.
Dawa zipi zinaweza kusababisha kasoro kwa mtoto tumboni?
Isotretinoin, Misoprostol, na baadhi ya dawa za kansa au kifafa zinaweza kusababisha kasoro za kimaumbile.
Je, dawa za mitishamba zina madhara kwa mimba?
Ndiyo. Dawa nyingi za kienyeji hazijafanyiwa uchunguzi wa kisayansi na zinaweza kusababisha mimba kutoka au madhara kwa mtoto.
Naweza kutumia dawa za kawaida za mafua wakati wa mimba?
Baadhi ni salama lakini zingine zina kemikali zinazoweza kuathiri mtoto. Uliza mtaalamu wa afya kabla ya kutumia.
Ni salama kutumia dawa za chunusi ukiwa mjamzito?
Dawa nyingi za chunusi (hasa Isotretinoin) si salama kabisa kwa mjamzito.
Naweza kutumia vidonge vya uzazi wa mpango kama tayari nina mimba?
Hapana. Ukiwa mjamzito unapaswa kuacha mara moja na kuonana na daktari kwa ushauri.
Ni dawa gani salama kwa maumivu ya kichwa kwa mjamzito?
Paracetamol ni salama kwa kawaida, lakini zingine kama Aspirin au Ibuprofen zinaweza kuwa hatari.
Ni muda gani salama kuanza kutumia dawa baada ya kujifungua?
Hii hutegemea aina ya dawa na kama unanyonyesha. Zingatia ushauri wa daktari.
Naweza kutumia dawa ya presha nikiwa mjamzito?
Ndiyo, lakini lazima iwe dawa salama kwa ujauzito na chini ya uangalizi wa daktari.
Je, kuna virutubisho vya kuongeza damu vinavyoweza kuathiri mimba?
Virutubisho vilivyopimwa kama iron na folic acid ni salama na muhimu. Epuka visivyoidhinishwa na wataalamu.
Ni kwa nini baadhi ya dawa hupenya placenta?
Placenta hufanya kazi ya kulisha mtoto, lakini pia huruhusu baadhi ya kemikali kupita kutoka kwa mama kwenda kwa mtoto.
Je, kuna dawa za kuzuia malaria salama kwa wajawazito?
Ndiyo. Sulfadoxine/Pyrimethamine na baadhi ya dawa zingine ni salama lakini lazima zitumike kwa usimamizi wa daktari.
Misoprostol inapatikana kirahisi?
Ndiyo, lakini inapaswa kutolewa na daktari pekee kwa matumizi halali ya matibabu.
Je, dawa za usingizi zinaweza kuathiri mimba?
Baadhi zinaweza kuathiri mtoto, hasa katika miezi ya mwanzo. Daima zungumza na daktari wako kabla ya kutumia.
Naweza kutumia dawa ya kuondoa gesi tumboni?
Baadhi kama Simethicone ni salama, lakini zingine si salama. Zingatia ushauri wa daktari.
Je, kuna dozi salama ya Misoprostol?
Kwa mjamzito, hakuna dozi salama ya Misoprostol isipokuwa itumike katika mazingira ya hospitali chini ya uangalizi wa daktari kwa sababu maalum.
