Watoto wanapofikisha miezi 6 na kuendelea, huhitaji chakula cha ziada pamoja na maziwa ya mama ili kupata virutubisho vya kutosha kwa ukuaji wa mwili na akili. Moja ya vyakula bora vya kumpa mtoto ni unga wa lishe. Unga huu hutengenezwa kwa kuchanganya nafaka, mikunde, mbegu na wakati mwingine vyakula vya asili vya wanyama.
Vitu Vinavyohitajika Kutengeneza Unga wa Lishe
1. Nafaka (chanzo cha wanga)
Mahindi 2kg
Mtama au ulezi 1kg
Mchele ½kg
2. Mikunde (chanzo cha protini)
Kunde ½kg
Mbegu za soya au choroko ½kg
Karanga au mbaazi ½kg
3. Mbegu (chanzo cha mafuta mazuri na madini)
Ufuta (sesame) ¼kg
Mbegu za maboga ¼kg
4. Vyakula vya wanyama (hiari)
Dagaa ¼kg (kwa kuongeza calcium na protini)
Maziwa ya unga kidogo (kwa calcium na protini)
Hatua za Kutengeneza Unga wa Lishe
Hatua ya 1: Kusafisha
Safisha nafaka, mikunde, na mbegu kwa kuondoa vumbi, mawe na uchafu.
Hatua ya 2: Kuloweka
Loweka mikunde (kama soya, kunde au choroko) masaa 6–12 ili kupunguza gesi na kurahisisha usagaji.
Hatua ya 3: Kuchemsha au kukaanga kidogo
Chemsha au kaanga mikunde na dagaa ili kuua vijidudu.
Nafaka kama mahindi, mtama au mchele unaweza kukaangwa kwa moto wa wastani.
Hatua ya 4: Kukausha
Weka kwenye jua au oveni ndogo ili vikauke kabisa kabla ya kusagwa.
Hatua ya 5: Kusaga
Saga nafaka, mikunde, mbegu na dagaa hadi kuwa unga laini.
Hatua ya 6: Kuchanganya
Changanya unga wote kwa uwiano sahihi. Mfano:
👉 Mahindi 2kg + Mtama 1kg + Mchele ½kg + Kunde ½kg + Soya ½kg + Karanga ½kg + Ufuta ¼kg + Dagaa ¼kg.
Hatua ya 7: Kuhifadhi
Weka unga kwenye chombo safi kisichopenya hewa na uweke sehemu kavu.
Jinsi ya Kupika Unga wa Lishe kwa Mtoto
Changanya vijiko 2–3 vya unga wa lishe kwenye maji baridi.
Weka kwenye sufuria na chemsha huku ukikoroga ili usishike.
Pika hadi uwe uji mzito.
Unaweza kuongeza maziwa ya mama, maziwa ya unga au kidogo cha asali (kwa mtoto zaidi ya miezi 12).
Faida za Unga wa Lishe kwa Mtoto
Husaidia ukuaji wa mwili na mifupa.
Huimarisha kinga ya mwili.
Husaidia ukuaji wa ubongo na kumbukumbu.
Hutoa nishati ya kutosha kwa mtoto kucheza na kujifunza.
Ni rahisi kumeng’enywa na mtoto mdogo.
Maswali Yanayoulizwa Mara kwa Mara (FAQs)
Unga wa lishe unaanza kutolewa kwa mtoto kuanzia umri gani?
Kuanzia miezi 6 mtoto anaweza kupewa unga wa lishe kama chakula cha nyongeza.
Je, unga wa lishe unaweza kutolewa badala ya maziwa ya mama?
Hapana, maziwa ya mama bado ni muhimu hadi mtoto atimize angalau miezi 24.
Ni nafaka ipi bora kwa unga wa lishe?
Mahindi, mtama, ulezi na mchele ni nafaka bora zenye virutubisho vingi.
Kwa nini mikunde hulowekwa kabla ya kusagwa?
Ili kupunguza gesi na kufanya virutubisho vifyonzwe vizuri mwilini.
Je, dagaa lazima waongezwe kwenye unga wa lishe?
Hapana, lakini dagaa huongeza protini na calcium kwa ukuaji wa mifupa.
Unga wa lishe unaweza kuhifadhiwa kwa muda gani?
Kwa miezi 1–2 ukiwa sehemu kavu na salama.
Ni mara ngapi mtoto apewe uji wa unga wa lishe kwa siku?
Mara 2–3 kwa siku kulingana na umri na mahitaji ya mtoto.
Je, unga wa lishe unaweza kusaidia kuongeza uzito wa mtoto?
Ndiyo, kwa kuwa una protini, mafuta na wanga kwa wingi.
Ni salama kuongeza sukari kwenye uji wa mtoto?
Si vyema kwa watoto chini ya mwaka mmoja. Badala yake, unaweza kutumia maziwa ya mama au matunda yaliyopondwa.
Unga wa lishe unaweza kutumiwa na watu wazima pia?
Ndiyo, una virutubisho vingi vinavyofaa watu wa rika zote.
