Wakati wa ujauzito, mahitaji ya damu huongezeka sana ili kusaidia ukuaji wa mtoto tumboni pamoja na kumlinda mama dhidi ya madhara yanayoweza kutokea kama vile kupoteza damu wakati wa kujifungua. Kwa sababu hiyo, upungufu wa damu (anemia) ni hali ya kawaida kwa wanawake wajawazito, hasa iwapo lishe si bora au kuna matatizo ya kiafya kama minyoo au magonjwa ya kurithi.
Sababu za Upungufu wa Damu kwa Wajawazito
Kutojaza mahitaji ya madini ya chuma (iron) na folic acid.
Kupoteza damu kwa wingi wakati wa hedhi kabla ya ujauzito.
Matatizo ya mmeng’enyo wa chakula yanayozuia ufyonzaji wa virutubisho.
Mimba za karibu karibu (muda mfupi kati ya mimba moja na nyingine).
Magonjwa kama minyoo, malaria au ukosefu wa vitamini B12.
Jinsi ya Kuongeza Damu Haraka kwa Mjamzito
1. Tumia Vidonge vya Chuma (Iron Supplements)
Hivi ni muhimu sana kwa mjamzito. Husaidia kuzalisha seli mpya za damu. Daktari huelekeza kiasi kinachofaa.
2. Folic Acid (Vitamin B9)
Hii ni vitamini muhimu kwa ukuaji wa mtoto na uzalishaji wa damu. Inapaswa kutumika kila siku wakati wa ujauzito.
3. Lishe Yenye Madini ya Chuma
Kula vyakula kama:
Maini ya ng’ombe au kuku
Mboga za majani kama spinachi na mchicha
Maharage, dengu, karanga na njugu
Mayai na samaki
Uji wa lishe (mtama, uwele, ulezi)
4. Matunda Yenye Vitamin C
Vitamin C husaidia kufyonzwa kwa iron kwa ufanisi. Kula machungwa, mapera, tikiti, limao, nanasi na matunda mengine freshi kila siku.
5. Epuka Chai na Kahawa Mara Baada ya Kula
Vinywaji hivi hupunguza uwezo wa mwili kufyonza madini ya chuma. Subiri angalau saa 1–2 baada ya kula kabla ya kunywa.
6. Kunywa Juice ya Beetroot
Juice ya beetroot inasaidia kuongeza damu kwa haraka. Changanya na karoti na tangawizi kwa matokeo bora zaidi.
7. Tumia Uji wa Lishe wa Nyumbani
Uji uliochanganywa na soya, ulezi, mtama na maziwa ni bora sana kwa kuongeza damu na protini mwilini.
8. Pata Matibabu ya Magonjwa Kama Minyoo au Malaria
Minyoo hufyonza virutubisho mwilini, hivyo hakikisha unapimwa na kutibiwa mara kwa mara.
9. Pata Usingizi wa Kutosha na Epuka Msongo
Kupumzika vizuri husaidia mwili kutengeneza seli mpya za damu. Epuka kazi nzito na mawazo mengi.
10. Fuata Ratiba za Kliniki
Daktari au mkunga wako atakupima kiwango cha damu na kukupa dawa au ushauri unaofaa kwa afya yako na ya mtoto.[Soma : Dawa za KUONGEZA damu Mwilini KWA haraka zaidi]
Maswali Yanayoulizwa Mara kwa Mara (FAQs)
1. Je, ni kawaida kwa mjamzito kuwa na upungufu wa damu?
Ndiyo, ni kawaida kwa wanawake wajawazito kupata upungufu wa damu kutokana na ongezeko la mahitaji ya virutubisho mwilini.
2. Ni dalili zipi zinaonyesha mjamzito ana upungufu wa damu?
Dalili ni kama kuchoka, kupumua kwa shida, mapigo ya moyo kwenda haraka, ngozi kupauka, na kizunguzungu.
3. Ni chakula gani huongeza damu haraka kwa mjamzito?
Maini, mboga za majani, maharage, matunda yenye Vitamin C, na uji wa lishe huongeza damu haraka.
4. Naweza kunywa juice ya beetroot nikiwa mjamzito?
Ndiyo, ni salama na husaidia sana kuongeza damu – lakini usizidishe kiasi bila ushauri wa daktari.
5. Kwa nini folic acid ni muhimu kwa mjamzito?
Folic acid husaidia katika ukuaji wa mtoto na kuzuia matatizo ya mfumo wa neva, na pia huongeza uzalishaji wa damu.
6. Je, iron tablets zina madhara kwa mjamzito?
Wanaweza kusababisha kuvimbiwa au kichefuchefu, lakini faida zake ni nyingi kuliko madhara. Mabadiliko ya dozi husaidia.
7. Naweza kupata iron ya kutosha kutoka kwenye chakula pekee?
Inawezekana, lakini mara nyingi inashauriwa kuongeza na vidonge kwa sababu mahitaji ya mwili yanaongezeka wakati wa ujauzito.
8. Ni lini naanza kutumia iron nikiwa mjamzito?
Kwa kawaida, mjamzito anaanza kutumia iron kuanzia wiki ya 12 ya ujauzito hadi baada ya kujifungua.
9. Je, chai ya rangi inaathiri ufyonzaji wa iron?
Ndiyo. Chai ya rangi au kahawa hupunguza uwezo wa mwili kufyonza madini ya chuma.
10. Je, ni salama kutumia dawa za kienyeji kuongeza damu wakati wa ujauzito?
Si vyema kutumia bila ushauri wa daktari kwani baadhi zinaweza kudhuru mtoto au kuleta madhara kwa mama.
11. Naweza kutumia unga wa mlonge kuongeza damu?
Ndiyo, mlonge una madini ya chuma na virutubisho vingine muhimu kwa mjamzito, lakini usitumie kwa wingi bila ushauri.
12. Kwa nini madaktari wanashauri kutumia iron kila siku?
Kwa sababu mwili hauwezi kuhifadhi chuma kwa muda mrefu, hivyo matumizi ya kila siku husaidia kuwa na akiba ya kutosha.
13. Je, naweza kuongezewa damu hospitali?
Ndiyo, ikiwa kiwango cha damu kimeshuka sana, daktari anaweza kupendekeza kuongezewa damu (blood transfusion).
14. Mjamzito anaweza kupoteza damu kwa kiwango gani bila kuathiri afya?
Kupoteza damu yoyote ya ziada inahitaji uangalizi wa haraka. Kwa ujauzito, upungufu wowote wa damu huongeza hatari kwa mama na mtoto.
15. Ni virutubisho gani vingine vinavyosaidia kuongeza damu?
Vitamin B12, Vitamin C, na protini ni muhimu katika kusaidia mwili kutengeneza seli mpya za damu.
16. Mjamzito anaweza kula maini kila siku?
Ndiyo, lakini kwa kiasi. Maini yana madini mengi ya chuma na vitamini A, ambayo ikizidi inaweza kuwa na madhara.
17. Ni muhimu kupima kiwango cha damu hospitalini?
Ndiyo, kupima mara kwa mara husaidia kufuatilia maendeleo ya afya ya mama na mtoto.
18. Je, maji ya kunywa yana athari katika kuongeza damu?
Maji yanasaidia katika usafirishaji wa virutubisho lakini hayaongezi damu yenyewe. Ni muhimu kunywa maji mengi kusaidia mmeng’enyo wa chakula.
19. Naweza kutumia chakula tu bila dawa kuongeza damu?
Ndiyo, kwa kiwango kidogo cha upungufu wa damu. Ikiwa upungufu ni mkubwa, dawa pia ni muhimu.
20. Je, nikiacha kutumia dawa za chuma baada ya wiki moja kuna madhara?
Ndiyo, kunaweza kuwa na hatari ya damu kushuka tena. Ni muhimu kutumia kwa muda wote ulioshauriwa.
