Hati fungani za serikali ni njia bora ya kuwekeza kwa usalama na kupata faida kupitia riba inayotolewa na serikali.
Soko la Dhamana za Serikali za Muda Mfupi
Hatifungani za muda mfupi ni dhamana za serikali za muda mfupi ambazo hutolewa na kuiva chini ya mwaka mmoja. Hatifungani za muda mfupi zinatumika kama zana za muda mfupi kupata fedha kwa ajili ya kuziba mapungufu katika bajeti na kusawazisha ujazi wa fedha katika soko. Kwa sasa, Benki Kuu hunadi hatifungani za muda mfupi kwa niaba ya Serikali ya Tanzania, hatifungani za muda mfupi ziko za aina nne – zinazoiva katika kipindi cha siku 35, siku 91, siku 182 na siku 364. Kiwango cha chini cha uwekezaji katika dhamana za muda mfupi ni shilingi 500,000 (Shilingi Laki Tano katika mafungu ya shilingi 10,000).
Soko la Dhamana za Serikali za Muda Mrefu
Hatifungani za muda mrefu ni zile ambazo zinaiva katika kipindi zaidi ya mwaka mmoja na kulipa riba kila nusu mwaka. Hatifungani za muda mrefu zinazotolewa na Benki Kuu ya Tanzania huiva katika kipindi cha miaka 2, miaka 5, 7, 10, 15 na miaka 20. Zinatolewa kwa riba iliyopangwa (kuponi). Kiwango cha chini cha uwekezaji katika hatifungani za muda mrefu ni shilingi 1,000,000 (Shilingi milioni moja) katika mafungu ya shilingi 100,000. Wawekezaji hutaja bei ya juu, inayofanana na kiwango kinachotolewa au ya chini (quoted at either Premium, Par or Discount). Kama fursa za uwekezaji, Hatifungani za Muda Mrefu na za Muda Mfupi zina faida zifuatazo:
- Ni njia salama na rahisi ya umilikaji wa dhamana hizi ukilinganisha na mfumo wa umiliki kwa kutumia hati.
- Zinaweza kubadilishwa umiliki.
- Zinaweza kutumika kama dhamana.
- Kipato chake ni kizuri.
Soma Hii :Hatua kwa Hatua Jinsi ya kutengeneza HaloPesa Mastercard
Fahamu Aina za Hati Fungani
Serikali ya Tanzania kupitia Benki Kuu (BoT) huuza hati fungani za muda mrefu na dhamana za hazina za muda mfupi.
- Hati Fungani za Serikali – Hizi ni za muda mrefu (miaka 2, 5, 7, 10, 15, na 20) na hulipa riba mara mbili kwa mwaka.
- Dhamana za Hazina (Treasury Bills) – Hizi ni za muda mfupi (35, 91, 182, na 364 siku) na hulipwa kwa mkupuo baada ya muda kuisha.
| Tenure | 2 Miaka | 5 Miaka | 7 Miaka | 10 Miaka | 15 Miaka | 20 Miaka | 25 Miaka |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Coupon Rate(%) | 12.5 | 13 | 9.48 | 14 | 14.5 | 15.25 | 15.75 |
| Weighted Average Price(WAP) | 99.8789 | 99.4822 | 98.8503 | 99.5534 | 99.4678 | 100.072 | 99.4152 |
| Amount at Maturity(Face Value) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Investment Amount(Cost Value) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Capital Gain (Face Value – Cost Value) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Yearly Coupon | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Total Coupon Amount | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Total Coupon Amount After Witholding Tax | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Total Gain (Tal Coupon + Capital Gain) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Fungua Akaunti ya Kuwekeza
Unahitaji kuwa na akaunti katika Benki Kuu ya Tanzania (BoT) au kupitia benki yoyote inayoruhusiwa kununua hati fungani kwa niaba yako.
- Tembelea benki yako na omba kufungua akaunti ya dhamana za serikali.
- Baadhi ya benki zinazotoa huduma hii ni CRDB, NMB, NBC, Stanbic, na benki zingine kubwa.
Angalia Matangazo ya Dhamana za Serikali za Muda Mrefu
Benki Kuu ya Tanzania (BoT) hutangaza mnada wa hati fungani mara moja kila mwezi kupitia tovuti yao (www.bot.go.tz) na magazeti ya kitaifa.
- Matangazo huonyesha tarehe ya mnada, kiwango cha chini cha uwekezaji, na muda wa hati fungani.
Tazama Hapa Matngazo ya Hatifungani BOT
Weka Ofa Yako (Bidding)
- Baada ya kuona tangazo, wasilisha ombi lako kwa benki yako au moja kwa moja kupitia Benki Kuu kama una akaunti nao.
- Kiwango cha chini cha uwekezaji kwa mtu binafsi ni Tsh 1,000,000 kwa hati fungani za muda mrefu.
- Kwa dhamana za hazina, kiwango cha chini kinaweza kuwa tofauti kulingana na mnada husika.
Lipa Kiasi cha Uwekezaji
- Ukifanikiwa katika mnada, utapokea taarifa kutoka BoT au benki yako kuhusu kiasi unachopaswa kulipa.
- Lipa ndani ya muda uliowekwa ili hati fungani ziandikishwe kwa jina lako.
Kupokea Malipo ya Riba na Mtaji
- Kwa hati fungani za muda mrefu, utalipwa riba mara mbili kwa mwaka kupitia akaunti yako ya benki.
- Kwa dhamana za muda mfupi, utapokea faida yako yote mwishoni mwa muda wa dhamana.
Uuzaji wa Hati Fungani Kabla ya Muda Kuisha
Ikiwa unahitaji pesa kabla ya muda wa hati fungani kuisha, unaweza kuuza hati fungani zako kupitia soko la hisa la Dar es Salaam (DSE) au kupitia benki yako.
Faida za Kuwekeza katika Hati Fungani za Serikali
✅ Usalama – Ni uwekezaji salama kwani dhamana zinatolewa na serikali.
✅ Riba ya Uhakika – Malipo ya riba hufanyika mara mbili kwa mwaka.
✅ Uwekezaji wa Muda Mrefu – Inakusaidia kupanga fedha zako kwa siku zijazo.
✅ Inaweza Kuuzwa – Unaweza kuuza hati fungani zako kabla ya muda kuisha.
