Kifafa ni ugonjwa wa neva unaosababisha mtu kupata degedege au kupoteza fahamu ghafla kutokana na shughuli zisizo za kawaida za umeme kwenye ubongo. Kwa kuwa kifafa kinaweza kutokea ghafla na kuonekana kwa watu wengine kuwa ni tukio la hatari, ni muhimu kujua jinsi ya kumsaidia mtu anapopata kifafa ili kumkinga na majeraha zaidi na kumsaidia kupata msaada wa haraka.
Jinsi ya Kumsaidia Mtu Anapopata Kifafa (Degedege)
1. Dumisha Utulivu
Usikimbilie kwa hofu au kuanza kupiga kelele. Damu ulizee mwenye kifafa na watu waliopo kando usaidie kwa utulivu.
Toa usaidizi kwa utulivu na kwa heshima bila kumtia aibu.
2. Mpeleke Msehemu Salama
Ondoa vitu vyovyote vinavyoweza kumjeruhi mtu huyo kama nguzo kali, viti vyenye pembe kali, vitu vidogo anavyoweza kuvitafuna.
Mpeleke mtu kwa sakafuni au mahali penye mduara wa kutosha ili apate nafasi ya kupumua na kuunguka bila hatari.
3. Usizuie Mtu Kupiga Mikono au Miguu
Usijaribu kumshika mtu au kumzuia mizunguko yake ya mwili kwa nguvu, kwani hii inaweza kumjeruhi zaidi.
Acha mizunguko ifanyike bila kuingilia kati isipokuwa kumpeleka mahali salama.
4. Usimfungue Mdomo au Kumwekea Chakula/Chombo
Usijaribu kumweka kitu mdomoni au kumfunga meno kwani hii inaweza kusababisha mtu kuumia au kuzimia kwa njia mbaya.
Usijaribu kumpa chakula au kinywaji wakati wa kifafa.
5. Dakika za Degedege Zinaweza Kuwa Ndefu
Degedege zinaweza kuchukua dakika kadhaa; dumisha mtu salama hadi kifafa kitakapoisha.
Angalia muda wa kifafa ili kumweleza daktari baadaye.
6. Msaidie Mtu Kupumua Baada ya Kifafa
Baada ya kifafa kuisha, mtu anaweza kupumua kwa taabu na kuwa na macho yaliyofumba au kuwa mchanganyiko.
Mpeleke upande wake ili kuepuka kuzimia au kuvimba kwa njia ya kupumua.
7. Mpe Muda wa Kupumzika
Mtu aliyeisha kupata kifafa mara nyingi atahitaji kupumzika na kupata usingizi.
Mpeleke mahali salama ambapo hawezi kuumia.
Wakati wa Kumuita Daktari au Huduma za Dharura
Kifafa kimeendelea kwa zaidi ya dakika 5 bila kuisha.
Mtu amepata degedege za mara kwa mara bila kuamka kati ya kila tukio.
Mtu amejeruhiwa vibaya wakati wa kifafa.
Mtu ni mtoto mchanga au ana ugonjwa mwingine sugu.
Hii ni mara ya kwanza kwa mtu kupata kifafa.
Jinsi ya Kumsaidia Mtu Mwenye Kifafa Katika Maisha ya Kawaida
Hakikisha mtu anazingatia matibabu na dawa zake kwa usahihi.
Msaada wa kisaikolojia kwa mtu mwenye kifafa ni muhimu kwa kupunguza hofu na msongo wa mawazo.
Epuka vitu vinavyoweza kuchochea kifafa kama msongo, usingizi mdogo, na matumizi ya pombe.
Msaada wa kijamii na elimu kuhusu kifafa ni muhimu ili mtu asihisi aibike au kuwekewa hofu.
Maswali Yanayoulizwa Mara kwa Mara (FAQs)
Je, ni jinsi gani ya kusaidia mtu anapopata kifafa?
Ondoa vitu hatarishi karibu naye, mpeleke mahali salama, usimzuie au kumwekea kitu mdomoni, na subiri kifafa kimalize.
Je, ni lini napaswa kumuita daktari au huduma za dharura?
Kama kifafa kimeendelea zaidi ya dakika 5, au mtu hajajitambua baada ya kifafa, au amepata majeraha makubwa.
Je, mtu mwenye kifafa anaweza kuishi maisha ya kawaida?
Ndiyo, kwa matibabu sahihi na msaada wa familia na jamii, mtu mwenye kifafa anaweza kuishi maisha ya kawaida.
Je, unaweza kumsaidia mtu mwenye kifafa bila kuwa na mafunzo ya afya?
Ndiyo, kwa kufuata hatua rahisi za usalama na kumhifadhi mtu salama wakati wa kifafa.
Je, mtu mwenye kifafa anaweza kuendesha gari?
Hii inategemea hali yake na ushauri wa daktari; mara nyingi mtu anahitaji kipindi fulani bila degedege kabla ya kupewa ruhusa.
