Kisukari ni ugonjwa unaohusiana na ongezeko la kiwango cha sukari kwenye damu. Ili kudhibiti hali hii, chakula anachokula mgonjwa wa kisukari kina nafasi kubwa sana. Kwa kuchagua chakula sahihi, mtu mwenye kisukari anaweza kuishi maisha yenye afya, kuepuka madhara ya muda mrefu, na kupunguza utegemezi wa dawa.
Mambo ya Msingi ya Kuepuka kwa Mgonjwa wa Kisukari
Sukari iliyoongezwa (vitu vitamu kama soda, pipi, juisi zilizo na sukari)
Wanga mweupe (kama mchele mweupe, mikate ya unga mweupe, sembe)
Vyakula vya kukaangwa na vilivyo na mafuta mengi
Vinywaji vya nishati na pombe
Chumvi nyingi na vyakula vya makopo
Vyakula Vinavyofaa kwa Mgonjwa wa Kisukari
1. Mboga za majani
Mfano: Sukuma wiki, mchicha, spinachi, matembele
Faida: Zina nyuzi nyingi na kalori kidogo
2. Nafaka zisizokobolewa
Ulezi, mtama, brown rice, shayiri (barley), oats
Hutoa nishati polepole na hudhibiti sukari
3. Maharage na kunde
Maharage ya soya, dengu, mbaazi, njegere
Chanzo bora cha protini zisizo na mafuta mabaya
4. Matunda yenye glycemic index ya chini
Mapera, apple ya kijani, strawberries, ndimu, parachichi
5. Protini zenye afya
Samaki, mayai, kuku asiye na ngozi, maziwa yasiyo na mafuta mengi
6. Karanga na mbegu
Korosho, lozi, mbegu za maboga, chia na flaxseed
7. Mafuta mazuri
Mafuta ya mzeituni, alizeti, parachichi (kwa kiasi kidogo)
8. Vinywaji bora
Maji, chai ya rangi bila sukari, juisi ya limao isiyo na sukari
Namna ya Kupanga Milo ya Mgonjwa wa Kisukari
Asubuhi: Oats, yai moja, na parachichi
Saa 4 asubuhi: Apple ya kijani au mapera
Mchana: Ugali wa dona, mboga za majani, samaki wa kuchemsha
Saa 10 jioni: Mtindi wa asili au karanga chache
Usiku: Maharage ya dengu, mboga za majani, kipande kidogo cha ndizi mbichi ya kuchemsha
Vidokezo vya Kudhibiti Sukari Kupitia Lishe
Kula mara 5–6 kwa siku kwa kiasi kidogo
Epuka kushiba sana au njaa kali
Usikose mlo hata mmoja
Pika kwa kuchemsha, kukaanga kwa mafuta kidogo, au kuoka
Kunywa maji mengi (angalau lita 2 kwa siku)
Fanya mazoezi kila siku angalau dakika 30 [Soma: Matunda muhimu kwa mgonjwa wa kisukari ]
Maswali Yanayoulizwa Mara kwa Mara (FAQs)
Je, mgonjwa wa kisukari anaweza kula ugali?
Ndiyo, lakini ni bora kutumia dona, mtama, au ulezi badala ya sembe.
Ni aina gani ya matunda yanafaa?
Mapera, apple ya kijani, strawberries, parachichi, na limao – kwa kiasi kidogo.
Je, mchele unafaa kwa mgonjwa wa kisukari?
Mchele mweupe hapana. Brown rice au wali wa mtama unafaa zaidi.
Mayai yanaruhusiwa?
Ndiyo, yana protini nzuri lakini yasikaangwe kwa mafuta mengi.
Je, asali inaruhusiwa?
Kwa kiasi kidogo sana, na kwa ushauri wa daktari.
Je, mgonjwa wa kisukari anaweza kunywa maziwa?
Ndiyo, lakini achague yasiyo na mafuta mengi wala sukari.
Ni aina gani ya mkate inafaa?
Mkate wa ngano nzima (whole wheat bread).
Je, karanga zinafaa?
Ndiyo, hasa lozi na korosho – lakini kwa kiasi kidogo.
Ni mlo bora wa usiku kwa mgonjwa wa kisukari?
Dengu, mboga za majani, kipande cha ndizi mbichi ya kuchemsha au viazi vya kuchemsha.
Je, anaweza kutumia mafuta ya kawaida ya kupikia?
Ni bora kutumia mafuta ya mzeituni, alizeti, au parachichi – siyo mafuta ya kupikia ya kawaida kwa wingi.
Je, juisi ya matunda ni salama?
Hapana. Juisi huongeza sukari haraka. Bora kula tunda zima.
Je, anaweza kula chakula cha hotelini?
Ni bora kupika mwenyewe ili kudhibiti kiwango cha mafuta, chumvi na sukari.
Je, anaweza kutumia chumvi ya kawaida?
Ndiyo, lakini kwa kiasi kidogo sana ili kuepuka shinikizo la damu.
Je, uji wa mahindi unafaa?
Ndiyo, uji wa dona bila sukari au asali.
Ni vinywaji gani vya kuepuka kabisa?
Soda, juisi tamu, vinywaji vya nishati, pombe.
Ni muda gani bora wa kula?
Kula kila baada ya masaa 3 hadi 4 kwa kiasi kidogo.
Je, anaweza kutumia vyakula vya kukaanga?
Ni bora kuchemsha, kuoka au kuchoma badala ya kukaanga.
Ni matunda gani ya kuepuka kabisa?
Embe lililoiva sana, ndizi mbivu, tikiti, zabibu, na matunda yaliyokaushwa.
Je, anaweza kunywa chai?
Ndiyo, lakini bila sukari. Unaweza kutumia limao au tangawizi.
Je, kutumia stevia ni salama?
Ndiyo, ni tamu mbadala salama kwa wagonjwa wa kisukari.
