Mimba ni safari ya kipekee, yenye mabadiliko mengi ya kimwili na kihisia kwa mwanamke. Lakini hatua hii nyeti pia huathirika kwa urahisi na vitu vya nje, hasa dawa. Kuna dawa nyingi ambazo zinaweza kusababisha mimba kuharibika, kasoro kwa mtoto, au athari mbaya kwa afya ya mama na mtoto. Ni muhimu sana kwa mwanamke mjamzito au anayepanga kupata mimba kuelewa dawa zipi ni salama na zipi ni hatari.
Dawa Zinazoharibu Mimba: Kwa Nini Ni Hatari?
Baadhi ya dawa zina uwezo wa kupenya placenta (kondo la nyuma), hivyo hufika kwa mtoto. Hii inaweza:
Kuvuruga ukuaji wa kiungo cha mtoto
Kusababisha mimba kutoka (miscarriage)
Kuathiri viungo vya fahamu kama ubongo na uti wa mgongo
Kusababisha kasoro za kimaumbile (birth defects)
Orodha ya Dawa Zinazojulikana Kuharibu Mimba
Hapa chini ni baadhi ya dawa ambazo hujulikana kuwa na uwezo wa kuharibu mimba hasa katika hatua za awali:
1. Misoprostol
Hutumika kutibu vidonda vya tumbo au kusafisha mfuko wa uzazi.
Ina uwezo mkubwa wa kusababisha mimba kutoka hata bila mtu kutarajia.
2. Aspirin & Ibuprofen (NSAIDs)
Dawa za maumivu ambazo huathiri mzunguko wa damu kwa mtoto na kuongeza hatari ya mimba kuharibika.
3. Tetracycline
Antibiotic inayosababisha kasoro kwenye mifupa na meno ya mtoto.
4. Methotrexate
Dawa ya saratani na magonjwa ya kinga inayosababisha kuharibika kwa mimba mapema sana.
5. Roaccutane (Isotretinoin)
Dawa ya chunusi kali inayosababisha kasoro za uso, moyo, na mfumo wa neva kwa mtoto.
6. Warfarin
Dawa ya kupunguza kuganda kwa damu, inaweza kusababisha kutokwa damu kwa mtoto au kasoro za neva.
7. Thalidomide
Inajulikana kihistoria kwa kusababisha kasoro za viungo kwa watoto waliozaliwa.
8. Dexamethasone na dawa zingine za steroid bila usimamizi
Zinaweza kuathiri ukuaji wa placenta au kusababisha shinikizo la damu.
Dawa za Mitishamba na Asili Pia Ni Hatari
Watu wengi huamini dawa za asili ni salama, lakini si dawa zote za kienyeji ni rafiki kwa mimba. Baadhi huamsha misuli ya mji wa mimba na kusababisha:
Kuvuja damu
Mimba kutoka
Maumivu ya tumbo
Kasoro kwa mtoto
Mfano wa dawa hizi ni:
Mlonge (kiasi kikubwa)
Majani ya mpera (yasiyochemshwa vizuri)
Dawa za kienyeji za “kusafisha kizazi”
Unachopaswa Kufanya
Usitumie dawa yoyote bila ushauri wa daktari.
Weka wazi kuwa una mimba au unapanga kupata mimba.
Uliza kama dawa ni salama kwa ujauzito kabla ya kuitumia.
Tumia dawa zilizopimwa na kupendekezwa na mtaalamu wa afya.
Maswali Yanayoulizwa Mara kwa Mara (FAQs)
Je, ni dawa zipi maarufu zinazosababisha mimba kutoka?
Misoprostol, Methotrexate, Aspirin (dozi kubwa), na baadhi ya mitishamba hujulikana kusababisha mimba kutoka.
Naweza kutumia dawa za kichwa wakati wa mimba?
Ndiyo, lakini chagua Paracetamol tu. Epuka Ibuprofen na Aspirin bila ushauri wa daktari.
Je, dawa za mafua huweza kuharibu mimba?
Baadhi ya dawa za mafua zina kemikali hatari kwa mimba. Zingatia ushauri wa daktari kabla ya kutumia.
Dawa za kienyeji zinaweza kuharibu mimba?
Ndiyo. Dawa nyingi za kienyeji hazijathibitishwa na zinaweza kusababisha mimba kutoka au kasoro kwa mtoto.
Naweza kuendelea kutumia dawa za presha nikiwa na mimba?
Dawa zingine za presha si salama kwa mimba. Daktari atabadilisha dozi au aina ya dawa salama zaidi.
Je, ni salama kutumia antibiotics wakati wa ujauzito?
Baadhi ni salama (kama Amoxicillin), lakini nyingine kama Tetracycline si salama. Daima zungumza na daktari.
Naweza kutumia dawa ya kuondoa harufu sehemu za siri nikiwa mjamzito?
Dawa hizi zinaweza kuwa na kemikali hatari. Ni bora kuepuka au kutumia zile zilizothibitishwa kuwa salama.
Je, vidonge vya uzazi wa mpango vinaweza kuathiri mimba iliyoshika?
Haviharibu mimba, lakini unatakiwa kuacha kutumia mara tu unapogundua una mimba.
Naweza kutumia dawa ya pumu kama kawaida?
Ndiyo, lakini unapaswa kuifahamu dozi sahihi na kutumia dawa salama kwa mimba kama alivyoshauri daktari.
Je, kuna virutubisho vinavyoweza kuharibu mimba?
Virutubisho visivyo na uwiano sahihi wa vitamini (hasa Vitamin A kwa kiwango kikubwa) vinaweza kuathiri mtoto.
Ni kweli kwamba dawa za chunusi zinaweza kuharibu mimba?
Ndiyo. Isotretinoin (Roaccutane) ni hatari sana kwa mtoto na haifai kabisa wakati wa ujauzito.
Naweza kutumia dawa ya tumbo la kujaa gesi?
Baadhi ni salama kama Simethicone, lakini zingine zina kemikali zisizofaa kwa mimba changa.
Je, nitajuaje kama dawa ni salama wakati wa ujauzito?
Soma kijikaratasi cha dawa na zungumza na mfamasia au daktari kabla ya kuitumia.
Je, dawa za maumivu ya mgongo ni salama?
Paracetamol ni salama. Epuka dawa za maumivu kali kama Diclofenac bila ruhusa ya daktari.
Mitishamba gani ni hatari kwa mimba?
Majani ya mpera (yasiyochemshwa vizuri), mlonge kwa wingi, na dawa nyingi za kienyeji za “kusafisha kizazi” ni hatari.
Ni dozi kiasi gani ya aspirin inaweza kuwa hatari?
Dozi kubwa (zaidi ya 150mg kwa siku) huongeza hatari ya kuvuja damu au mimba kutoka.
Je, virutubisho vya madini ya chuma vinaweza kuharibu mimba?
La, kwa kawaida havina madhara. Madini ya chuma ni muhimu sana kwa mjamzito.
Naweza kuendelea kutumia dawa za kisukari nikiwa mjamzito?
Ndiyo, lakini lazima ufuatilie dozi mpya chini ya usimamizi wa daktari.
Je, dawa ya malaria ni salama wakati wa ujauzito?
Baadhi ni salama, lakini zingine siyo. Daktari ndiye mwenye mamlaka ya kuchagua dawa sahihi kulingana na trimester.
Je, dawa ya kutoa mimba inapatikana kwenye maduka ya kawaida?
Kisheria, dawa ya kutoa mimba haipaswi kuuzwa kiholela. Matumizi mabaya yanaweza kusababisha madhara makubwa kiafya.
