Ugonjwa wa kifua kikuu, unaojulikana kama Tuberculosis (TB), ni ugonjwa unaosababisha maambukizi ya mapafu lakini unaweza pia kuathiri viungo vingine. Ugonjwa huu unaosababishwa na bakteria Mycobacterium tuberculosis unaweza kuwa hatari endapo hautatibiwa kwa wakati. Makala hii inakueleza dalili, sababu, na tiba za kifua kikuu.
1. Dalili za Ugonjwa wa Kifua Kikuu
Dalili za kifua kikuu zinaweza kuonekana polepole na hujitokeza kwa muda. Baadhi ya dalili kuu ni:
Kikohozi sugu kinachodumu zaidi ya wiki 2, mara nyingine kikiwa na damu
Homa ya mara kwa mara na kichefuchefu
Kupoteza uzito bila sababu
Kuchoka na udhaifu
Usumbufu wa mapafu kama kupumua kwa shida au maumivu ya kifua
Jasho la usiku
Kupungua hamu ya kula
Dalili zinaweza kutofautiana kulingana na sehemu ya mwili iliyoumbwa na TB.
2. Sababu za Ugonjwa wa Kifua Kikuu
Kifua kikuu husababishwa na bakteria Mycobacterium tuberculosis. Sababu kuu za maambukizi ni:
Kupumua hewa yenye bakteria kutoka kwa mtu aliye na TB hai
Kuishi katika mazingira yenye watu wengi na hewa hafifu
Udhaifu wa kinga ya mwili, kama kutokana na virusi vya HIV, umasikini, au lishe duni
Kutokufuata matibabu sahihi kwa wagonjwa walioambukizwa
TB haiambukizi kwa kugusana kwa kawaida kama kushikana mikono au kushiriki vyombo.
3. Tiba za Ugonjwa wa Kifua Kikuu
Tiba ya kifua kikuu inategemea aina ya TB na afya ya mgonjwa. Njia kuu ni:
Dawa za antibayotiki: Wagonjwa huchukia dawa kadhaa za TB kwa miezi 6 hadi 9, kama Isoniazid, Rifampicin, Pyrazinamide, na Ethambutol.
Kufuata ratiba ya dawa kikamilifu: Ni muhimu kumaliza dozi zote ili kuzuia upinzani wa bakteria.
Lishe bora na kupumzika: Husaidia mwili kupona na kuimarisha kinga.
Hospitali kwa hali hatari: Wagonjwa wenye TB hatari au TB sugu wanahitaji uangalizi wa karibu wa kitabibu.
FAQs
1. Je kifua kikuu kinaambukizwa kutoka mtu mmoja kwenda mwingine?
Ndiyo, TB huambukizwa kwa kupumua hewa yenye bakteria kutoka kwa mtu aliye na TB hai.
2. Ni nani hatarini zaidi kwa kifua kikuu?
Watu wenye kinga dhaifu, watoto wachanga, na watu wenye HIV wako hatarini zaidi.
3. Je TB inaweza kuisha bila matibabu?
Hapana, TB haiwezi kuisha yenyewe na inaweza kusababisha matatizo makubwa, ikiwemo kifo, endapo haitatibiwa.
4. Je kuna chanjo ya kifua kikuu?
Ndiyo, **BCG vaccine** hutumika katika watoto ili kutoa kinga ya TB hatari, hasa TB ya ubongo na mifupa.
5. Ni njia gani bora za kuzuia TB?
– Kuongeza kinga ya mwili kwa lishe bora – Kuepuka kuishi katika maeneo yenye watu wengi na hewa hafifu – Kupima TB mapema na kuanza matibabu kwa wagonjwa – Kufanya mazoezi ya usafi wa hewa, kama kufungua madirisha na kutumia vichujio vya hewa
