Ugonjwa wa figo ni hali inayotokea pale ambapo figo haziwezi kufanya kazi zake ipasavyo, kama vile kuchuja taka mwilini, kudhibiti viwango vya maji na madini, na kusaidia katika uzalishaji wa homoni muhimu. Ingawa unaweza kumpata mtu yeyote, baadhi ya dalili zake hutofautiana kwa wanaume na wanawake.
Dalili za Ugonjwa wa Figo kwa Mwanaume
Kuchoka Kupita Kiasi
Mwanaume anahisi uchovu hata baada ya kupumzika vya kutosha, kutokana na kushuka kwa viwango vya hemoglobini.
Mkojo Kubadilika
Mabadiliko ya rangi (njano iliyokolea au kahawia), harufu mbaya, au kuwa na povu.
Kukojoa Mara kwa Mara, Hasa Usiku
Kukosa uwezo wa kuhimili mkojo, au kukojoa mara kwa mara usiku, inaweza kuwa ishara ya figo kuharibika.
Uvimbishaji wa Mwili
Uvimbe wa miguu, mikono, uso au kifundo cha mguu unaotokana na kushindwa kwa figo kutoa maji na chumvi mwilini.
Kuhisi Baridi Hata Wakati wa Joto
Kushuka kwa kiwango cha damu kutokana na anemia inayosababishwa na figo kutofanya kazi vizuri.
Upungufu wa Nguvu za Kiume
Kushuka kwa hamu ya tendo la ndoa, matatizo ya kusimamisha uume, au uzalishaji mdogo wa mbegu.
Hamu ya Chakula Kupungua
Kutopenda kula au kichefuchefu kila mara ni dalili nyingine ya figo zisizofanya kazi ipasavyo.
Maumivu ya Mgongo au Ubavu wa Chini
Maumivu ya upande mmoja wa mgongo, karibu na mbavu, hasa kama figo imevimbishwa au ina mawe.
Kupumua kwa Shida
Maji kujaa kwenye mapafu kutokana na figo kushindwa kudhibiti viwango vya maji mwilini.
Kuwashwa Mwili Mzima
Taka kutokusafishwa mwilini hupelekea kemikali zinazowasha ngozi.
Sababu Zinazochangia Ugonjwa wa Figo kwa Mwanaume
Kisukari na shinikizo la damu (ni sababu kuu mbili)
Maambukizi ya mfumo wa mkojo
Unywaji wa pombe na uvutaji sigara
Matumizi ya dawa za maumivu kwa muda mrefu
Maumbile au historia ya ugonjwa wa figo katika familia
Uzito kupita kiasi (obesity)
Tiba ya Ugonjwa wa Figo
Dawa
Kulingana na chanzo (kwa mfano, dawa za kushusha shinikizo la damu au kuondoa maambukizi).
Lishe Bora
Chakula chenye kiwango cha chini cha chumvi, protini inayodhibitiwa, na lishe isiyo na potasiamu nyingi.
Dialysis
Njia ya kusafisha damu kwa mashine kwa wagonjwa wa figo waliopoteza uwezo wa kuchuja damu.
Upandikizaji wa Figo
Njia ya mwisho kwa wagonjwa waliofikia hatua ya mwisho ya kushindwa kwa figo.
Kuepuka Dawa Bila Ushauri wa Daktari
Dawa nyingi zinazopatikana kirahisi zinaweza kuwa sumu kwa figo.
Jinsi ya Kujikinga na Ugonjwa wa Figo
Angalia shinikizo la damu na sukari mara kwa mara
Kunywa maji ya kutosha kila siku
Epuka pombe, sigara na vyakula vyenye chumvi nyingi
Fanya mazoezi mara kwa mara
Fanya uchunguzi wa afya mara kwa mara
Maswali Yanayoulizwa Mara kwa Mara (FAQs)
Dalili za awali za ugonjwa wa figo kwa mwanaume ni zipi?
Dalili za awali ni pamoja na uchovu, kukojoa mara kwa mara usiku, mkojo wa rangi isiyo ya kawaida, na uvimbe wa miguu au uso.
Je, ugonjwa wa figo unaweza kutibika kabisa?
Katika hatua za awali, unaweza kudhibitiwa. Lakini hatua za mwisho huhitaji dialysis au kupandikizwa figo.
Ni lini mwanaume anapaswa kumuona daktari kuhusu figo?
Ikiwa anapata mabadiliko ya mkojo, uchovu usioelezeka, au maumivu ya mgongo upande mmoja kwa muda mrefu.
Je, ugonjwa wa figo unaweza kuathiri nguvu za kiume?
Ndiyo, unaweza kusababisha kushuka kwa libido, matatizo ya kusimamisha uume, na uzalishaji mdogo wa mbegu.
Ni vyakula gani vinasaidia figo kuwa imara?
Matunda yenye madini kidogo ya potasiamu kama tufaha, matango, na samaki wenye mafuta safi kama salmon.
Je, kuvuta sigara kuna athari gani kwenye figo?
Sigara huharibu mishipa ya damu ya figo na kuchangia kuharibika kwa figo.
Figo inaposhindwa, dalili huwa kali kiasi gani?
Dalili huwa kali sana: kutopumua vizuri, maumivu makali, uchovu mkubwa, na mwili kuvimba.
Je, kushindwa kwa figo ni tatizo la muda mfupi au la kudumu?
Inaweza kuwa ya muda mfupi (acute) au ya kudumu (chronic kidney disease), kutegemea chanzo na tiba.
Dialysis ni nini na hufanyika mara ngapi?
Ni mchakato wa kusafisha damu kwa mashine. Hufanyika mara 2 hadi 3 kwa wiki kulingana na hali ya mgonjwa.
Ni aina gani ya uchunguzi hufanywa kugundua ugonjwa wa figo?
Vipimo vya damu (creatinine, BUN), mkojo, ultrasound, au biopsy ya figo.
Je, uvimbe wa miguu kila siku ni dalili ya figo?
Ndiyo, ni mojawapo ya dalili za kushindwa kwa figo kudhibiti maji mwilini.
Je, figo zinaweza kupona zenyewe bila tiba?
Mara chache sana. Hali ya figo ikiathirika, huhitaji matibabu au uangalizi wa daktari mara kwa mara.
Ni hatari gani za kutumia dawa bila ushauri wa daktari?
Baadhi ya dawa huweza kusababisha sumu kwenye figo, hasa dawa za maumivu.
Je, ugonjwa wa figo hurithiwa?
Ndiyo, baadhi ya magonjwa ya figo kama polycystic kidney disease ni ya kurithi.
Je, wanaume wanapatwa zaidi na ugonjwa wa figo?
Tafiti zinaonyesha kuwa wanaume wako kwenye hatari kubwa zaidi, hasa ikiwa wanavuta sigara au wana shinikizo la damu.
Ni mara ngapi mtu afanye uchunguzi wa figo?
Angalau mara moja kwa mwaka, au mara mbili ikiwa uko kwenye hatari kubwa.
Je, ugonjwa wa figo unaweza kusababisha kifo?
Ndiyo, hasa ikiwa haujatibiwa mapema au unafika hatua ya mwisho bila tiba ya dialysis au upandikizaji.
Ni vinywaji gani vinafaa kwa afya ya figo?
Maji safi ya kunywa, juisi za asili zisizo na sukari nyingi, na kuepuka soda na pombe.
Je, maumivu ya mgongo kila siku ni dalili ya figo?
Inaweza kuwa ndiyo, hasa ikiwa ni upande mmoja na yanakuja na dalili nyingine kama kukojoa mara kwa mara.
Ni njia zipi za maisha zinaweza kuzuia ugonjwa wa figo?
Lishe bora, mazoezi, kuepuka pombe/sigara, na uchunguzi wa mara kwa mara.
