Nimonia (pneumonia) ni maambukizi ya mapafu yanayoathiri mifuko midogo ya hewa (alveoli). Mifuko hii hujaa usaha, majimaji au kamasi, hali inayosababisha mtu kupumua kwa shida na kuhisi maumivu makali ya kifua. Nimonia inaweza kuathiri mtu wa rika lolote lakini ni hatari zaidi kwa watoto wadogo, wazee, na watu wenye kinga hafifu ya mwili.
Dalili Kuu za Nimonia ya Mapafu
1. Homa kali na kutetemeka
Nimonia huambatana na homa ya juu ambayo huanza ghafla na kuambatana na kutetemeka au baridi yabisi.
2. Kikohozi kikavu au chenye makohozi
Mtu anaweza kukohoa sana, na mara nyingi kikohozi hicho huambatana na makohozi ya njano, kijani, au hata yenye damu.
3. Maumivu ya kifua
Mgonjwa huhisi maumivu ya kifua hasa upande mmoja, maumivu haya huongezeka wakati wa kukohoa au kupumua kwa kina.
4. Kupumua kwa shida au kwa haraka
Mapafu yanapojazwa na majimaji au usaha, upumuaji huwa mgumu na wa haraka, hali inayomchosha mgonjwa haraka.
5. Uchovu wa kupita kiasi
Mgonjwa huhisi kuchoka sana hata bila kufanya kazi nzito. Hili hutokana na kupungua kwa oksijeni inayofika kwenye seli za mwili.
6. Mdomo na kucha kubadilika rangi (kuwa bluu au kijivu)
Dalili hii ni ya hatari, na inaonyesha kuwa mwili haupati oksijeni ya kutosha.
7. Kichefuchefu, kutapika, au kukosa hamu ya kula
Hasa kwa watoto, nimonia inaweza kuambatana na matatizo ya tumbo kama kichefuchefu na kutapika.
8. Kuchanganyikiwa au usingizi mwingi
Kwa wazee, nimonia huweza kusababisha kuchanganyikiwa, usingizi wa kupitiliza au hata kupoteza fahamu kidogo.
9. Hewa ya moto kutoka puani au mdomoni
Mgonjwa anaweza kutoa pumzi ya moto zaidi ya kawaida, hasa akiwa na homa kali.
10. Joto la mwili kushuka (kwa watu wazee)
Wakati mwingine badala ya homa, watu wazee hupata kushuka kwa joto la mwili—dalili hatari inayopaswa kutibiwa haraka.
Nani yuko kwenye hatari zaidi ya kupata nimonia?
Watoto chini ya miaka 5, hasa waliozaliwa njiti
Watu wenye magonjwa sugu kama kisukari, pumu au moyo
Wazee zaidi ya miaka 65
Watu wenye kinga dhaifu kama waathirika wa HIV au wanaopata tiba ya saratani
Wavutaji sigara na wale wanaotumia pombe kupita kiasi
