Dalili za kaswende kwa mwanaume

Kaswende (kwa Kiingereza: Syphilis) ni mojawapo ya magonjwa ya zinaa (STI) yanayoambukizwa kwa njia ya kujamiiana. Ugonjwa huu husababishwa na bakteria aitwaye Treponema pallidum. Ingawa unaweza kupona kwa dawa, ukipuuziwa huweza kusababisha madhara makubwa kiafya, ikiwa ni pamoja na upofu, matatizo ya neva, na hata kifo.

Kwa mwanaume, kaswende huonyesha dalili tofauti kulingana na hatua ya ugonjwa. Kujua dalili za kaswende mapema husaidia kupata matibabu kwa wakati na kuzuia madhara ya baadaye.

Hatua za Maendeleo ya Kaswende

Kaswende hupitia hatua nne kuu:

1. Hatua ya Awali (Primary Stage)

2. Hatua ya Pili (Secondary Stage)

3. Hatua ya Siri (Latent Stage)

4. Hatua ya Mwisho (Tertiary Stage)

Katika kila hatua, dalili huonekana kwa namna tofauti.

Dalili za Kaswende Kwa Mwanaume Katika Kila Hatua

1. Hatua ya Awali (Primary Syphilis)

Hii ndiyo hatua ya kwanza baada ya kuambukizwa, dalili huanza kuonekana kati ya siku 10 hadi 90 baada ya kujamiiana na mtu aliyeambukizwa.

Dalili kuu ni:

• Kidonda kisicho na maumivu (chancre) kwenye uume, korodani, au sehemu yoyote iliyogusana wakati wa ngono

• Kidonda kinaweza kuwa kimoja au zaidi

• Kidonda hupotea chenyewe ndani ya wiki 3 – 6 bila matibabu

Tahadhari: Ingawa kidonda hupotea, ugonjwa unaendelea ndani ya mwili kimya kimya.

2. Hatua ya Pili (Secondary Syphilis)

Hii hutokea wiki chache hadi miezi kadhaa baada ya kidonda kupona, ikiwa mgonjwa hajapata matibabu.

Dalili ni pamoja na:

• Vipele visivyowasha mwilini, hasa kwenye viganja vya mikono na nyayo za miguu

• Vidonda mdomoni, sehemu za siri au mkunduni

• Homa ya mwili

• Maumivu ya kichwa

• Kupungua uzito

• Tezi kuvimba

• Uchovu usioeleweka

3. Hatua ya Siri (Latent Syphilis)

Katika hatua hii, dalili hutoweka lakini ugonjwa unaendelea bila kuonekana.

• Mtu huweza kuishi bila dalili kwa miaka kadhaa

• Hatari ni kwamba ugonjwa unaweza kurejea au kuendelea hatua ya mwisho bila onyo

4. Hatua ya Mwisho (Tertiary Syphilis)

Hatua hii hujitokeza baada ya miaka 10 au zaidi kwa wanaume ambao hawakutibiwa kabisa.

Huathiri:

• Ubongo na mfumo wa neva

• Moyo na mishipa ya damu

• Macho (kaswende ya macho)

• Ini, mifupa, na viungo vingine

Dalili hatari:

• Kupooza

• Kutoona vizuri au upofu

• Matatizo ya akili au kichaa

• Kifo kwa sababu ya kushindwa kwa moyo au ubongo

Njia za Maambukizi ya Kaswende

• Kujamiiana bila kinga (ndani au mdomoni) na mtu aliyeambukizwa

• Kugusana na kidonda cha kaswende

• Maambukizi kutoka kwa mama kwenda kwa mtoto wakati wa ujauzito (kaswende ya kuzaliwa)

Vipimo na Tiba

Vipimo vya kuthibitisha Kaswende:

• Kipimo cha damu: VDRL, RPR, TPHA

• Kipimo cha majimaji kutoka kwenye vidonda

Tiba:

• Kaswende hutibika kwa kutumia antibiotic ya penicillin

• Kipimo cha mapema na matibabu ya haraka huondoa kabisa maambukizi

Muhimu: Epuka kujamiiana hadi utakapomaliza dozi na kupata ruhusa kutoka kwa daktari.

Madhara ya Kutotibu Kaswende

• Ugumba kwa wanaume

• Uharibifu wa ubongo au moyo

• Kuambukiza wengine bila kujua

• Kuongeza uwezekano wa kupata VVU kwa urahisi

• Kaswende ya kuzaliwa kwa mtoto ikiwa baba atamuambukiza mama

Njia za Kujikinga na Kaswende

• Tumia kondomu kila unapojamiiana

• Epuka kubadilisha wapenzi mara kwa mara

• Pima magonjwa ya zinaa mara kwa mara

• Fanya ngono salama (protected sex) hata kwa njia ya mdomo

• Ongea wazi na mwenza kuhusu afya ya uzazi kabla ya ngono

 Maswali Yanayoulizwa Mara kwa Mara (FAQs)

Kaswende huonekana baada ya muda gani?

Dalili za kwanza hujitokeza kati ya siku 10 hadi 90 baada ya maambukizi, kawaida ikiwa ni kidonda kisicho na maumivu.

Kaswende hutibika kabisa?

Ndiyo, kwa kutumia antibiotic (hasa penicillin) ikiwa utatibiwa mapema.

Naweza kupata kaswende tena baada ya kupona?

Ndiyo, ukijamiiana tena bila kinga na mtu aliyeambukizwa, unaweza kuambukizwa upya.

Ni vipimo gani vinatumika kugundua kaswende?

VDRL, RPR, TPHA ni vipimo vya damu vinavyotumika kubaini kaswende.

Naweza kuwa na kaswende bila kujua?

Ndiyo. Mara nyingi hatua ya siri haina dalili zozote, lakini ugonjwa unaendelea mwilini.

Je, kaswende husababisha ugumba kwa mwanaume?

Ndiyo. Ikiwa haitatibiwa, kaswende inaweza kuathiri mfumo wa uzazi.