Kupima Ukimwi ni hatua muhimu ya kujua hali yako ya afya, lakini mara nyingine matokeo ya kipimo yanaweza kuwa ya kuchanganya. Watu wengi hutarajia kuona mstari mmoja (Negative) au mistari miwili (Positive). Lakini vipi kama kwenye kipimo cha Ukimwi unaona mistari mitatu? Je, hii ina maana gani? Je, ni matokeo halali au kuna kosa limetokea?
Kuelewa Mistari Katika Kipimo cha Ukimwi
Kipimo cha Ukimwi (hasa kile cha haraka au “rapid test”) mara nyingi huwa na sehemu mbili kuu:
Control line (C) – mstari unaonyesha kipimo kimefanya kazi vizuri
Test line (T) – mstari unaonyesha uwepo wa virusi vya VVU (Positive)
Maana ya Matokeo ya Kawaida:
| Mstari Unaonekana | Maana |
|---|---|
| C pekee | Negative – huna VVU |
| C + T | Positive – unaweza kuwa na VVU |
| Hakuna C | Invalid – kipimo hakifanyi kazi, rudia |
Mistari Mitatu Ina Maana Gani?
Katika hali ya kawaida, kipimo cha Ukimwi hakitakiwi kuonyesha mistari mitatu. Ikiwa unaona mistari mitatu, kuna uwezekano mkubwa kuwa:
1. Ni Matokeo Batili (Invalid Result)
Kipimo kinaweza kuwa kimeharibika
Maagizo hayakufuatwa vizuri (mfano: muda wa kusoma matokeo umezidi)
Damu au mate yalizidi kiasi
2. Kipimo Kina Mistari Mbili za T (T1 na T2)
Baadhi ya vipimo, hasa vile vya mchanganyiko (HIV 1 & HIV 2), vinaweza kuwa na mistari mitatu:
C (Control)
T1 – HIV 1
T2 – HIV 2
Hii ina maana kwamba unaweza kuwa:
Na HIV-1 pekee (C + T1)
Na HIV-2 pekee (C + T2)
Na aina zote mbili za virusi (C + T1 + T2)
Kwa hiyo, ikiwa kipimo chako kina sehemu za T1 na T2, mistari mitatu huashiria uwepo wa HIV aina zote mbili, na unahitaji kipimo cha maabara kwa uthibitisho.
Sababu Zinazoweza Kusababisha Mistari Mitatu Isiyoeleweka
Kipimo kilichokwisha muda wake wa matumizi
Kipimo kiliingizwa maji au mate kupita kiasi
Kipimo kilisomwa baada ya muda unaopaswa (mfano: baada ya dakika 30)
Tatizo la uzalishaji wa kipimo lenyewe
Hatua za Kuchukua Ukiona Mistari Mitatu
Usihofie kupita kiasi
Mistari mingi siyo lazima iashirie maambukizi
Weka kando kipimo na fanya kipimo kingine
Rudia Kipimo
Tumia kipimo kipya
Fuata maelekezo ya mtengenezaji kwa umakini zaidi
Nenda Kituo cha Afya
Wataalamu wa afya wanaweza kufanya kipimo cha uthibitisho (confirmatory test)
Utapata majibu sahihi na ushauri wa kitaalamu
Usichukue hatua kwa matokeo ya kipimo kimoja tu
Kamwe usianze dawa au kujitenga kwa misingi ya kipimo kimoja kisichoeleweka
Maswali Yanayoulizwa Mara kwa Mara (FAQs)
Naona mistari mitatu, je nina VVU?
Inawezekana ni hitilafu ya kipimo. Lakini kama kipimo kina T1 na T2, mistari mitatu huweza kumaanisha HIV-1 na HIV-2. Hakikisha unapima tena hospitalini kwa uthibitisho.
Ni kipimo gani chenye T1 na T2?
Baadhi ya vipimo vya VVU vya haraka (rapid combo tests) hujaribu aina mbili za virusi: HIV-1 na HIV-2. Vipimo hivi vina mistari ya C, T1 na T2.
Je, kipimo changu kinaweza kuwa feki?
Ndiyo, kama umekinunua sehemu isiyo rasmi. Hakikisha kipimo kimeidhinishwa na kimehifadhiwa vizuri.
Ni muda gani wa kusoma kipimo sahihi?
Kawaida ni ndani ya dakika 15 hadi 20 baada ya kuweka sampuli. Ukisubiri zaidi, matokeo yanaweza kuwa batili.
Nifanye nini nikiona matokeo yanachanganya?
Usiamini matokeo hayo moja kwa moja. Rudia kipimo au nenda kwenye kituo cha afya kwa ushauri.
Ni mara ngapi napaswa kupima tena?
Kama ulikuwa kwenye tukio hatarishi, pima mara ya kwanza baada ya wiki 3 hadi 4, na uthibitishe baada ya wiki 12.
