Kundi la damu ni sehemu muhimu ya afya ya binadamu, hasa kwa wanawake wajawazito. Miongoni mwa makundi ya damu yanayozua maswali mengi ni Group O Negative. Ikiwa wewe ni mjamzito mwenye damu ya kundi hili, kuna mambo muhimu unayopaswa kuelewa kuhusu afya yako na ya mtoto wako.
Group O Negative ni nini?
Group O Negative ni aina ya damu inayomaanisha kuwa:
O: Hauna antijeni za A wala B kwenye uso wa chembechembe zako nyekundu za damu.
Negative (Rh-): Hauna protini ya Rh (Rhesus factor) kwenye damu yako.
Mchanganyiko huu ni nadra sana – ni takriban asilimia 6-7 ya watu duniani ndio wanaoishi na kundi hili la damu.
Kwa nini Group O Negative ni muhimu kwa wajawazito?
Mjamzito mwenye damu ya Rh-negative (kama O Negative) anaweza kuwa na changamoto ikiwa mtoto anayembeba ana damu ya Rh-positive (kama kutoka kwa baba). Hii inaweza kusababisha Rh incompatibility, hali inayoweza kufanya mwili wa mama kuanza kutengeneza kingamwili dhidi ya damu ya mtoto wake.
Kingamwili hizi zinaweza kuvuka placenta na kushambulia chembe nyekundu za damu za mtoto, hali inayojulikana kama Hemolytic Disease of the Newborn (HDN).
Hatua za tahadhari kwa mama mjamzito mwenye Group O Negative
Kufanyiwa vipimo mapema: Mara tu unapojua uko mjamzito, hakikisha unafanya kipimo cha kundi la damu na Rh factor.
Kuchunguzwa damu ya baba: Ikiwa baba ana Rh positive, basi kuna uwezekano mtoto pia atakuwa na Rh positive.
Kupokea sindano ya Rh immunoglobulin (RhoGAM): Hii ni sindano inayotolewa kwa mama mwenye Rh-negative kuzuia kutengeneza kingamwili dhidi ya damu ya mtoto. Huitolewa wiki ya 28 ya ujauzito na ndani ya saa 72 baada ya kujifungua ikiwa mtoto ni Rh positive.
Ufuatiliaji wa karibu na daktari: Ikiwa kingamwili tayari zimetengenezwa, mtoto atahitaji uangalizi wa karibu hadi kujifungua.
Faida nyingine ya kuwa na damu ya O Negative
Ni universal donor kwa damu nyekundu: Inaweza kutolewa kwa mtu yeyote bila kujali kundi lake la damu, jambo muhimu sana wakati wa dharura.
Ni nadra na ya kipekee: Hii huwafanya watu wenye damu ya O Negative kuwa wafadhili wa thamani kubwa.
Maswali ya Mara kwa Mara (FAQs)
Group O Negative ni nini?
Ni kundi la damu ambalo halina antijeni za A wala B, wala protini ya Rh kwenye uso wa seli nyekundu za damu.
Kwa nini Group O Negative ni muhimu kwa mjamzito?
Ni muhimu kwa sababu ikiwa mama ana damu ya Rh negative na mtoto ana Rh positive, kuna hatari ya mfumo wa kinga wa mama kushambulia damu ya mtoto.
Rh incompatibility ni nini?
Ni hali inayotokea wakati mama ana damu ya Rh negative na mtoto wake ana damu ya Rh positive, hali inayoweza kusababisha matatizo ya kiafya kwa mtoto.
Je, Group O Negative ni adimu?
Ndiyo, ni kundi adimu. Takriban asilimia 7 ya watu duniani wana damu ya aina hii.
Je, ni salama kuwa na damu ya O Negative wakati wa ujauzito?
Ndiyo, ikiwa ufuatiliaji sahihi utafanywa, hasa kwa kupokea sindano ya Rhogam kwa wakati.
Rhogam ni nini?
Ni aina ya sindano inayotolewa kwa mama mwenye damu ya Rh negative ili kuzuia mfumo wake wa kinga kushambulia damu ya mtoto.
Je, kila mjamzito mwenye O Negative anahitaji Rhogam?
Ndiyo, endapo mtoto aliyembeba ana damu ya Rh positive.
Je, ninaweza kujua mapema aina ya damu ya mtoto wangu?
Ndiyo, kuna vipimo vya DNA vinavyoweza kutambua aina ya damu ya mtoto kabla hajazaliwa.
Rh incompatibility inaweza kusababisha nini kwa mtoto?
Inaweza kusababisha upungufu mkubwa wa damu, uharibifu wa ini, au mtoto kuzaliwa na ugonjwa wa njano (jaundice) au hata kifo.
Nifanye nini kama nimechelewa kupokea Rhogam?
Wasiliana haraka na daktari wako kwa tathmini na uangalizi wa haraka.
Je, matatizo haya hutokea katika mimba ya kwanza?
Kwa kawaida, hatari huwa kubwa zaidi katika mimba zinazofuata endapo mama hajapokea Rhogam katika ujauzito wa kwanza.
Rh incompatibility hutibiwaje?
Kwa kupatiwa Rhogam mapema, kufuatiliwa kwa makini na kufanya vipimo vya damu kwa mtoto akiwa tumboni.
Je, Group O Negative inaweza kusababisha kuharibika kwa mimba?
Ndiyo, kama hakuna uangalizi sahihi, kuna hatari ya mimba kuharibika kutokana na kushambuliwa kwa damu ya mtoto.
Je, nitahitaji Rhogam baada ya kujifungua?
Ndiyo, kama mtoto atakuwa na damu ya Rh positive, utapewa tena ndani ya saa 72 baada ya kujifungua.
Nini hufanyika kama Rhogam haitatolewa?
Mama anaweza kutengeneza kingamwili dhidi ya damu ya mtoto, hali inayoweza kuathiri mimba za baadaye.
Je, kuna madhara ya kupokea Rhogam?
Madhara ni machache sana na mara nyingi ni ya muda mfupi kama maumivu ya kichwa au homa ndogo.
Ninawezaje kujua kama nina Rh negative?
Kwa kupimwa damu hospitalini. Kipimo cha damu hufanywa mara tu unapogundulika kuwa mjamzito.
Je, baba wa mtoto ana mchango wowote?
Ndiyo, aina ya damu ya baba inaweza kusaidia kujua kama mtoto anaweza kuwa Rh positive au negative.
Je, kuna njia mbadala ya Rhogam?
Hapana, kwa sasa Rhogam ndio njia pekee ya kuzuia matatizo yatokanayo na Rh incompatibility.
Ni mara ngapi Rhogam hutolewa?
Kwa kawaida mara mbili: wiki ya 28 ya ujauzito na ndani ya saa 72 baada ya kujifungua, kama mtoto ana Rh positive.
