Machungwa ni tunda lenye virutubisho vingi vinavyosaidia kuboresha afya ya mwili, hasa kwa kuwa na vitamini C, nyuzinyuzi, na antioxidants. Hata hivyo, licha ya faida zake nyingi, kula machungwa kwa wingi au bila uangalifu kunaweza kupelekea madhara ya kiafya ambayo wengi hawawezi kufikiria.
1. Kusababisha Maumivu ya Tumbo na Kiungulia
Machungwa yana kiwango kikubwa cha asidi (citric acid) ambayo inapoliwa kwa wingi, inaweza kusababisha:
Maumivu ya tumbo
Kiungulia (heartburn)
Tumbo kujaa gesi au kusokota
Hali hii ni mbaya zaidi kwa watu wenye matatizo ya vidonda vya tumbo, acid reflux, au GERD.
2. Kuharisha au Kutokwa na Kinyesi Kilaini Sana
Machungwa yana nyuzinyuzi nyingi (dietary fiber), ambazo ni muhimu kwa usagaji wa chakula. Hata hivyo, kula sana kunaweza kupelekea:
Kuharisha
Kutokwa na choo kilaini kupita kiasi
Kutokomeza madini mwilini kupitia choo
3. Kutibua Sukari kwa Wenye Kisukari
Ingawa machungwa yana sukari ya asili, mtu mwenye kisukari akikula sana machungwa anaweza kupata:
Kupanda kwa sukari ghafla
Kuchoka
Kupungua kwa uwezo wa mwili kudhibiti kiwango cha sukari
Wagonjwa wa kisukari wanapaswa kula machungwa kwa kiasi, na kwa mpangilio maalum wa lishe.
4. Kusababisha Mzio (Allergy)
Watu wachache huwa na mzio kwa matunda ya jamii ya machungwa (citrus fruits). Dalili za mzio zinaweza kuwa:
Vipele au kuwasha mwilini
Kuvimba midomo au uso
Kukohoa au mafua
Matatizo ya kupumua
Ikiwa unapata dalili hizi baada ya kula machungwa, wasiliana na daktari mara moja.
5. Kuathiri Meno
Asidi katika machungwa ina uwezo wa kuharibu safu ya enamel kwenye meno. Kula sana machungwa kunaweza kusababisha:
Meno kuwa na hali ya kuwasha au kuuma
Kudhoofika kwa meno
Meno kugeuka rangi (kupoteza mng’ao)
Inashauriwa kusukutua mdomo kwa maji baada ya kula machungwa.
6. Mawe Katika Figo (Kidney Stones)
Kwa baadhi ya watu, hasa wale wenye historia ya mawe kwenye figo, kula machungwa kupita kiasi kunaweza kuchangia:
Kuongezeka kwa oxalate
Hatari ya kupata mawe ya figo
Hii hutokea zaidi kwa watu wanaotumia pia vyakula vyenye chumvi nyingi na maji kidogo.
7. Kuwasha au Kuwaka Kwa Ngozi
Asidi ya machungwa ikigusana na ngozi (hasa kwa wanaokamua au kukata machungwa mara kwa mara), inaweza kusababisha:
Kuwasha kwa ngozi
Madoa ya ngozi
Photodermatitis (ngozi kuathiriwa na mwanga baada ya kugusana na machungwa)
8. Kusababisha Kuvimba Tumboni
Machungwa yanapoliwa kwa wingi huweza kusababisha:
Tumbo kuvimba
Kuhisi uzito tumboni
Tumbo kujaa hewa (bloating)
Hali hii huwapata hasa watu wenye matatizo ya usagaji wa chakula.
9. Kutatiza Dawa Fulani Mwilini
Machungwa huweza kuingiliana na baadhi ya dawa kama:
Antacids (dawa za tumbo)
Beta blockers (dawa za moyo na shinikizo la damu)
Antibiotics fulani
Hivyo ni muhimu kushauriana na daktari kabla ya kula sana machungwa ukiwa kwenye dawa.
10. Kulewesha Mwili kwa Vitamini C
Ingawa vitamini C ni muhimu, kula machungwa mengi kupita kiasi kunaweza kusababisha:
Kichefuchefu
Kusikia vibaya tumboni
Maumivu ya kichwa
Kusababisha sumu ya vitamini (hypervitaminosis C) ikiwa inachanganywa pia na virutubisho vingine vya vitamini hiyo. [Soma: Faida za kula mbegu za machungwa ]
Maswali Yanayoulizwa Mara kwa Mara (FAQs)
Je, ni kiasi gani cha machungwa kinashauriwa kwa siku?
Kwa mtu mzima, kula machungwa 1 hadi 2 kwa siku ni salama na cha kutosha kwa kupata vitamini C na nyuzinyuzi.
Je, mtoto anaweza kula machungwa kila siku?
Ndiyo, lakini kwa kiasi kidogo. Robo hadi nusu ya tunda inatosha kwa mtoto mdogo, kulingana na umri wake.
Wenye vidonda vya tumbo wanaweza kula machungwa?
Hapana. Asidi katika machungwa inaweza kuongeza maumivu kwa wenye vidonda. Wapunguze au waepuke kabisa.
Ni kweli machungwa huathiri meno?
Ndiyo, asidi yake inaweza kuharibu enamel ya meno. Inashauriwa kusukutua mdomo baada ya kula.
Je, unaweza kupata mzio wa machungwa?
Ndiyo, ingawa ni nadra. Dalili ni pamoja na kuwasha, vipele, au kupumua kwa shida.
Machungwa yanaweza kuleta mawe ya figo?
Kwa watu walio na historia ya mawe ya figo, kula sana machungwa kunaweza kuongeza hatari hiyo.
Je, wanawake wajawazito wanaweza kula machungwa?
Ndiyo, lakini kwa kiasi. Kula sana kunaweza kusababisha kiungulia au maumivu ya tumbo.
Asidi ya machungwa inadhuru ngozi?
Inapotumika juu ya ngozi bila uangalizi, inaweza kuleta kuwasha au kuwaka hasa ikipigwa na jua.
Je, kuna hatari ya kula machungwa kila siku?
Kama ukila kwa kiasi, hapana. Ila kula zaidi ya matunda 2–3 kwa siku kila siku kunaweza kusababisha madhara.
Naweza kuacha kabisa kula machungwa?
Si lazima kuacha kabisa isipokuwa kuna mzio au maradhi yanayokuzuia. Ni tunda lenye faida nyingi ikiwa litatumiwa kwa kiasi.
