Pamba ni mojawapo ya mazao ya biashara muhimu sana kwa uchumi wa Tanzania. Inatumika kama malighafi kuu katika viwanda vya nguo, mafuta, na bidhaa mbalimbali za viwandani. Kilimo cha pamba kimekuwa kikisaidia maelfu ya wakulima vijijini kwa kuwapatia kipato na kuchochea maendeleo ya kiuchumi. Kwa miaka mingi, zao hili limekuwa tegemeo kubwa katika baadhi ya mikoa ya Tanzania, ambapo hali ya hewa na ardhi vinafaa kwa uzalishaji wake.
Zao la Pamba Lilianzishwa na Wakoloni Tanganyika Mwaka Gani?
Zao la pamba lilianzishwa rasmi kama zao la kibiashara na wakoloni wa Kijerumani mwanzoni mwa karne ya 20, hasa kati ya mwaka 1904 hadi 1905. Baadaye, utawala wa Kiingereza uliendeleza zaidi kilimo cha pamba wakati wa ukoloni wa Tanganyika baada ya Vita ya Kwanza ya Dunia. Wakoloni walihamasisha wakulima wa maeneo ya nyanda za juu na maeneo ya kaskazini magharibi kulima pamba kwa ajili ya kusafirisha nje ya nchi kama zao la biashara. Historia ya zao la Pamba Tanzania
Mikoa Inayolima Pamba Tanzania
Pamba hulimwa katika maeneo yenye hali ya hewa ya wastani hadi kavu, na mvua za msimu mmoja kwa mwaka. Mikoa inayojulikana kwa kilimo cha pamba ni kama ifuatavyo:
1. Simiyu
Simiyu ni moja ya mikoa inayoongoza kwa uzalishaji wa pamba Tanzania. Wilaya kama Bariadi, Busega na Itilima ni mashuhuri kwa wakulima wa pamba.
2. Shinyanga
Hii ni mojawapo ya mikoa ya kihistoria katika uzalishaji wa pamba. Hasa wilaya kama Kahama na Shinyanga Vijijini.
3. Geita
Ingawa ni mkoa mpya, Geita imekuwa mzalishaji mkubwa wa pamba katika wilaya zake kama Chato na Geita yenyewe.
4. Mwanza
Mwanza ni kitovu kingine cha kilimo cha pamba, hasa wilaya ya Magu na Sengerema.
5. Tabora
Tabora ni maarufu kwa kilimo cha mazao ya biashara ikiwemo pamba, hasa maeneo ya Igunga na Uyui.
6. Mara
Maeneo ya Bunda na Rorya yameendelea kulima pamba kwa miaka mingi.
7. Kagera
Hasa sehemu za kusini mwa mkoa huu zinashiriki katika uzalishaji wa pamba.
8. Singida
Ingawa si kwa kiwango kikubwa kama mikoa ya kaskazini magharibi, Singida nayo inalima pamba katika baadhi ya maeneo.
9. Dodoma na Manyara
Mikoa hii pia ina maeneo machache yanayolima pamba, hasa katika maeneo ya vijijini yenye ardhi kavu.
Maswali Yanayoulizwa Mara kwa Mara Kuhusu Mikoa Inayolima Pamba Tanzania
1. Je, mkoa unaoongoza kwa uzalishaji wa pamba Tanzania ni upi?
Kwa sasa, Simiyu ndiyo mkoa unaoongoza kwa uzalishaji mkubwa wa pamba.
2. Kwa nini mikoa ya kanda ya ziwa inalima pamba zaidi?
Hii ni kwa sababu ya hali yake ya hewa ya wastani hadi kavu na udongo unaofaa kwa kilimo cha pamba. Aidha, historia ya kilimo cha pamba katika mikoa hii ni ya muda mrefu tangu enzi za wakoloni.
3. Je, serikali ina mpango gani wa kuinua kilimo cha pamba?
Serikali imekuwa ikihamasisha matumizi ya mbegu bora, kuimarisha upatikanaji wa pembejeo, na kutoa elimu kwa wakulima kupitia maafisa ugani. Pia kuna juhudi za kuongeza thamani ya pamba kwa kuanzisha viwanda vya kuchakata ndani ya nchi.
4. Je, ni msimu gani bora wa kupanda pamba Tanzania?
Kwa kawaida, pamba hupandwa kuanzia mwisho wa Novemba hadi Januari, kulingana na mvua za msimu. Kuvuna hufanyika kati ya Mei hadi Agosti.
5. Wakulima hupata soko la pamba wapi?
Wakulima huuza pamba kwa vyama vya ushirika, wanunuzi binafsi walioidhinishwa, na mashirika ya serikali kama TCB (Tanzania Cotton Board).
