Kufungua duka la rejareja ni moja ya njia bora za kuanzisha biashara yako mwenyewe na kujenga biashara inayokua. Hata hivyo, kabla ya kuanza kufanya biashara hiyo, ni muhimu kuwa na leseni ya biashara, ambayo ni kibali cha kisheria kinachohakikisha kwamba biashara yako inafanya kazi kulingana na taratibu na sheria za nchi. Katika makala hii, tutakuelezea hatua za kupata leseni ya biashara ya duka la rejareja na umuhimu wake.
Makundi Ya Leseni Za Biashara
Leseni za biashara zina makundi mawili ambayo ni kundi A na kundi B
1. Leseni Kundi A ni leseni za biashara zenye mtaji mkubwa ambazo hujumuisha leseni za wauzaji wa bidhaa nje ya nchi, huduma za mawasiliano, bandari, vilabu vya usiku, bima, huduma za utalii, benki na taasisi zingine za fedha pamoja na maduka ya kubadilishana fedha, kundi hili la leseni za Biashara hutolewa na Wakala wa usajili wa Biashara na Leseni ( B RELA )
2. Kundi B ni Leseni za Biashara zinazotolewa na Mamlaka za Serikali za Mitaa Kwenye mamlaka za Serikali za Mitaa anayetoa Leseni za Biashara ni Afisa Biashara wa Halmashauri Katika kundi B kuna biashara za migahawa, hoteli za kawaida, vyama vya ushirika, wakala wa Bima, usajili wa abiria,viwanda vidogo, udalali,utaalam na ushauri, uuzaji wa bidhaa jumla na rejareja.
Vigezo Vya Kupata Leseni Ya Biashara
Muombaji wa Leseni ya Biashara anatakiwa kujaza fomu ya maombi ya Leseni ya Biashara na wakati wa kurejesha fomu muombaji anatakiwa kuambatanisha nyaraka zifuatazo;
- Hati ya kujiandikisha kama mlipa kodi ( T IN ) kutoka mamlaka ya mapato Tanzania ( TRA ) .
- Cheti cha usajili wa kampuni kama leseni inayoombwa ni ya kampuni.
- Mkataba wa pango kama sehemu ya biashara umepanga.
- Cheti cha uthibitisho wa mlipa kodi ( T ax Clearance Certificate ) kutoka Mamlaka ya Mapato Tanzania ( T RA ) .
- Kwa muombaji wa Leseni ya Biashara ya huduma za kitaalamu atatakiwa pia kuambatanisha vyeti kutoka mamlaka husika mfano TCRA (k wa leseni ya huduma ya mawasiliano, TBS ( kwa biashara ya huduma ya chakula ) , EWURA kwa biashara ya uagizaji au usambazaji wa mafuta., TMDA kwa biashara ya dawa.
- Pia katika masuala ya sheria, udaktari, uhandisi ni lazima kuambatanisha hati ya kitaalam ( Professional Cerificates ) .
Hatua Za Kupata Leseni Ya Biashara Ya Duka La Rejareja
Jua Mahitaji Yako Ya Kisheria
Kabla ya kuanza mchakato wa kupata leseni, ni muhimu kujua mahitaji ya kisheria kwa ajili ya biashara yako. Kila nchi, jiji, au mkoa unaweza kuwa na kanuni na masharti tofauti. Kwa mfano, katika Tanzania, mchakato huu unaweza kuhusisha:
- Usajili wa biashara (katika mamlaka ya TRA au BRELA)
- Kulipa kodi ya mapato
- Kupata kibali cha afya na usalama wa mazingira
- Kufanya ulinganifu wa bidhaa au huduma na viwango vya ubora vilivyowekwa
Jisajili Biashara Yako
Kama wewe ni mmiliki wa duka la rejareja, unapaswa kujiandikisha biashara yako kwa mamlaka husika. Katika Tanzania, hili linahusisha kufanya usajili wa biashara kupitia Brela (Business Registrations and Licensing Agency). Hii itahakikisha kuwa biashara yako ina jina halali na imepewa namba ya usajili.
Kwa hatua hii, unahitaji kujaza fomu maalum na kuwasilisha nyaraka za usajili kama vile kitambulisho cha taifa, anwani ya biashara, na ushahidi wa ulipaji wa kodi. Pamoja na hayo, unahitaji pia kutoa maelezo kuhusu aina ya biashara unayofanya.
Pata Kibali cha Afya na Usalama
Kwa duka la rejareja, kibali cha afya na usalama ni muhimu. Hii inahusisha kuwasilisha maombi kwa mamlaka za afya au mashirika ya usalama ili kuthibitisha kwamba duka lako linazingatia sheria za afya na usafi.
Mamlaka ya afya pia inafanya ukaguzi kwenye duka lako ili kuhakikisha kuwa mazingira ya kazi ni salama kwa wafanyakazi na wateja. Hapa, unaweza kuhitaji kuthibitisha kuwa una maeneo ya kujihadharia, mfumo mzuri wa usafi, na vifaa vya kuzuia moto kama ilivyohitajika na sheria.
Lipa Ada ya Leseni
Kila leseni ya biashara ina ada inayohusiana nayo. Ada hii hutofautiana kulingana na aina ya biashara na eneo lako. Baada ya kujaza fomu zote zinazohitajika na kutoa nyaraka, utahitaji kulipa ada ya leseni, ambayo inaweza kuwa na kiwango kilichopangwa na serikali au mamlaka za biashara.
Kupata Leseni Ya Biashara
Baada ya kukamilisha hatua zote, utapokea leseni yako ya biashara kutoka kwa mamlaka husika. Leseni hii itakupa ruhusa ya kufanya biashara yako ya duka la rejareja kisheria. Kwa kawaida, leseni hii ni ya muda wa mwaka mmoja na inahitaji kufanyiwa upya baada ya kumalizika kwa muda wake.
Vitu Muhimu Vya Kuzingatia Wakati Wa Kupata Leseni Ya Biashara
Ufuataji wa Sheria: Hakikisha kuwa unafuata sheria zote za biashara, ikiwa ni pamoja na usajili wa kodi, afya, na usalama. Kushindwa kufanya hivyo kunaweza kusababisha adhabu au kufungwa kwa biashara yako.
Weka Rekodi Sahihi: Hifadhi nyaraka zote zinazohusiana na usajili na leseni yako. Hii itasaidia katika mchakato wa kuf renew leseni na pia kutoa ushahidi wa kuthibitisha kuwa biashara yako ni halali.
Kufuata Masharti Ya Leseni: Leseni ya biashara ina masharti maalum ambayo lazima uyafuate. Hii inahusisha kudumisha viwango vya usafi, kulipa kodi kwa wakati, na kuhakikisha kuwa wafanyakazi wako wanapata haki zao.
