Ingawa saratani ya matiti hujulikana zaidi kuwa huathiri wanawake, pia inaweza kuathiri wanaume. Ingawa visa vya wanaume ni vichache, ni muhimu kutambua dalili zake mapema ili kuweza kupata matibabu stahiki kabla ya ugonjwa kusambaa.
Dalili Kuu za Saratani ya Matiti kwa Wanaume
Uvimbe au kiuvimbe kwenye titi
Hii ndiyo dalili ya kwanza inayojitokeza kwa wengi. Uvimbe huu mara nyingi hauumi, lakini unaweza kuongezeka taratibu.
Kubadilika kwa ngozi ya titi
Ngozi ya titi inaweza kuwa kama ganda la chungwa au kuwa na mikunjo isiyo ya kawaida.
Uchomvu au upele kwenye titi
Titi linaweza kuwa na ngozi kavu, yenye kuwasha au kuwa na upele usioisha.
Kutokwa na majimaji au damu kwenye chuchu
Chuchu inaweza kutoa maji au damu, hata bila kuguswa.
Kubadilika kwa umbo la chuchu
Chuchu inaweza kujikunja ndani (kuingia ndani) au kubadilika kwa namna isiyo ya kawaida.
Maumivu kwenye titi au karibu na chuchu
Maumivu haya yanaweza kuwa ya kudumu au ya mara kwa mara.
Uvimbe kwenye kwapa
Saratani inaweza kusababisha uvimbe kwenye tezi za limfu zilizopo kwapani.
Ngozi kuwa nyekundu au yenye joto
Dalili hizi huashiria uwepo wa uvimbe au mabadiliko ya kifiziolojia kwenye eneo la titi.
Kupungua au kukosa hamu ya kula
Inapotokea katika hatua za mwisho, mtu anaweza kupoteza hamu ya kula.
Kupungua kwa uzito bila sababu maalum
Hii ni dalili ya kawaida ya saratani yoyote, ikiwa ni pamoja na saratani ya matiti.
Sababu Zinazochangia Saratani ya Matiti kwa Wanaume
Umri mkubwa (hasa zaidi ya miaka 60)
Historia ya kifamilia ya saratani ya matiti
Matatizo ya homoni (kama vile kiwango kikubwa cha estrogen)
Magonjwa ya ini (huathiri usawa wa homoni)
Unene uliopitiliza
Matumizi ya pombe kupita kiasi
Mionzi ya sehemu ya kifua
Uchunguzi na Vipimo
Ultrasound ya titi
Mammogram
Biopsy (uchunguzi wa chembe hai)
MRI ya kifua
Vipimo vya damu
Matibabu ya Saratani ya Matiti kwa Wanaume
Matibabu hutegemea hatua ya ugonjwa:
Upasuaji (Mastectomy)
Kuondoa titi na wakati mwingine tezi za limfu.Mionzi (Radiotherapy)
Kuua seli za saratani baada ya upasuaji.Dawa za saratani (Chemotherapy)
Kutibu saratani iliyosambaa au iliyobakia baada ya upasuaji.Matibabu ya homoni (Hormone therapy)
Kuzuia homoni ya estrogen inayochochea ukuaji wa saratani.Matibabu ya kijasusi (Targeted therapy)
Kulenga protini maalum zinazohusika na ukuaji wa seli za saratani.
Njia za Kujikinga na Saratani ya Matiti kwa Wanaume
Kula lishe bora na yenye virutubisho
Kuepuka unywaji wa pombe kupita kiasi
Kuweka uzito wa mwili kwenye kiwango kinachoshauriwa kiafya
Kufanya mazoezi mara kwa mara
Kuepuka matumizi ya dawa za kuongeza homoni bila ushauri wa daktari
Kufanya uchunguzi wa afya mara kwa mara, hasa ikiwa una historia ya ugonjwa kwenye familia
Maswali yaulizwayo Mara kwa Mara (FAQs)
Je, wanaume wanaweza kupata saratani ya matiti?
Ndiyo. Ingawa ni nadra, wanaume wanaweza kupata saratani ya matiti hasa wanapofikia umri mkubwa au kuwa na historia ya familia ya ugonjwa huo.
Dalili za mwanzo za saratani ya matiti kwa mwanaume ni zipi?
Dalili ni pamoja na uvimbe kwenye titi, kubadilika kwa ngozi ya titi au chuchu, na kutokwa na majimaji au damu kwenye chuchu.
Je, saratani ya matiti kwa wanaume inatibika?
Ndiyo, inatibika hasa ikigunduliwa mapema. Matibabu yanaweza kuwa pamoja na upasuaji, mionzi, chemotherapy, na tiba ya homoni.
Je, kuna njia za kuzuia saratani ya matiti kwa wanaume?
Ndiyo. Kula vyakula bora, kufanya mazoezi, kuepuka pombe na kudhibiti uzito kunaweza kusaidia kupunguza hatari.
Saratani ya matiti kwa mwanaume inaweza kurudi baada ya matibabu?
Kuna uwezekano wa kurudi kama haikutibiwa vizuri au kama saratani ilikuwa katika hatua ya juu. Uchunguzi wa mara kwa mara ni muhimu.
Nifanyeje nikiona uvimbe kwenye titi?
Fika hospitali au kituo cha afya mapema kwa uchunguzi. Usisubiri hadi uvimbe uanze kuuma au kuongezeka.
Je, uvimbe wa kawaida unaweza kuwa saratani?
Si kila uvimbe ni saratani, lakini ni salama kufanyiwa uchunguzi ili kubaini asili yake.
Ni umri gani wanaume wako kwenye hatari zaidi?
Wanaume waliopo kwenye miaka ya 60 na kuendelea huwa kwenye hatari kubwa zaidi ya kupata saratani ya matiti.
Saratani ya matiti kwa wanaume husambaa haraka?
Inaweza kusambaa haraka kama haitagunduliwa na kutibiwa mapema. Hivyo, ni muhimu kuitambua mapema.
Je, wanaume wote wana hatari ya kupata saratani ya matiti?
Ndiyo, lakini hatari huongezeka kwa wale wenye historia ya kifamilia au matatizo ya homoni.
Je, wanaume wanahitaji kupima matiti kama wanawake?
Ingawa sio mara kwa mara, wanaume walioko kwenye hatari wanashauriwa kufanyiwa uchunguzi wa matiti.
Je, saratani ya matiti kwa wanaume inahitaji tiba ya homoni?
Ndiyo, hasa kama saratani inachochewa na homoni ya estrogen.
Vipimo gani hutumika kugundua saratani ya matiti kwa mwanaume?
Vipimo ni pamoja na ultrasound, biopsy, MRI, na mammogram.
Saratani ya matiti huambukiza?
Hapana. Saratani haiambukizwi kutoka kwa mtu mmoja kwenda kwa mwingine.
Je, tiba ya asili inaweza kutibu saratani ya matiti kwa mwanaume?
Tiba ya kisasa ndiyo inayopendekezwa. Tiba za asili haziwezi kuchukua nafasi ya matibabu rasmi.
Ni hospitali gani nzuri kwa matibabu ya saratani ya matiti?
Hospitali yoyote yenye vifaa vya uchunguzi na wataalamu wa saratani inaweza kutoa matibabu bora. Aghalabu ni hospitali za rufaa.
Je, saratani ya matiti huua?
Inaweza kusababisha kifo iwapo haitatibiwa mapema. Ufuatiliaji na matibabu ni muhimu sana.
Nifanyeje kama nina historia ya saratani ya matiti katika familia?
Ni vyema kujichunguza mara kwa mara na kufanya uchunguzi wa afya kila mwaka kwa tahadhari.
Je, mabadiliko ya maisha yanaweza kusaidia kuzuia saratani?
Ndiyo. Lishe bora, mazoezi, na kuepuka pombe ni miongoni mwa njia za kupunguza hatari.
Kwa nini saratani ya matiti kwa wanaume huchelewa kugundulika?
Kwa sababu wengi hawadhani wanaweza kuipata, hivyo hupuuza dalili zake za awali.
